بررسي كاربرد پايش باستان شناختي محوطه هاي باستاني با استفاده از سنجش از دور با تاكيد بر كنترل محوطه ها

تحولات جاري جوامع در حال توسعه، مانند گسترش شهرها، كشاورزي، حفاري هاي غير مجاز و حوادث طبيعي، محوطه هاي باستاني را به شدت تهديد و دچار تغيير و نابودي مي كنند. پايش باستان شناختي علاوه بر كاهش هزينه و سهولت بررسي و عدم نظارت ميداني بر محوطه هاي باستاني، در هر نقطه از جهان امكان پذير است. پايش باستان شناختي با تاكيد بر قابليت-هاي چند طيفي انواع تصاوير ماهواره اي با قدرت هاي تفكيك مكاني متوسط، بالا و خيلي بالا، همچنين با تفكيك زماني مختلف، تصاوير هوايي اخذ شده با هواپيماهاي باسرنشين، پهپادها و تصاوير راداري مي توانند، تغييرات ناشي از اين تحولات را مشخص كند. مهمترين مزيت سنجش از دور، اخذ تصاوير از موقعيت يكسان در زمان هاي مختلف است. استفاده از اين روش در دشت هاي سيلابي چون: سوريه، عراق، تركيه، فلسطين، ايران و افغانستان بسيار موثر است. هدف از مطرح نمودن اين روش با توجه به بودجه سازمان و نهادهاي ميراث فرهنگي، ارائه راهكاري امكان پذير جهت دست يابي به آگاهي هاي دقيق جغرافياي مكاني محوطه هاي باستاني و تغييرات آنها در كمترين زمان براي نظارت و حفاظت كلي محوطه هاي باستاني است. اين پژوهش قصد دارد، به بررسي كاربرد سنجش از دور براي آشكارسازي تغييرات ناشي از اين تهديدات در راستاي كنترل حفاظت محوطه هاي باستاني بپردازد. از جمله كاربردها و ضرورت هاي امر پايش باستان شناختي مي توان به اين موارد اشاره نمود: بررسي تغييرات محوطه ها در گذر زمان و ثبت كيفي و كمي تغييرات، تشخيص سريع تخريب و هشدارهاي پيشگيرانه، دسترسي به روز به داده هاي مكاني با صرف كمترين هزينه و زمان و تحليل آنها، تحكيم و تحكم ضمانت اجرايي قوانين مربوط به ميراث فرهنگي، ايجاد بستر نظارتي و حفاظتي از حرايم ميراث فرهنگي، پيگيري هاي سريع حقوقي و همچنين راهگشاي سياست هاي برنامه توسعه پايدار كشور براي حفظ ميراث فرهنگي و توجه بيشتر به امر ميراث فرهنگي در چشم انداز برنامه توسعه بعدي است.