تحليل مكان مبناي آسيب پذيري حريم بصري ميراث فرهنگي (بررسي موردي: برج طغرل)

حفظ و احياي ميراث فرهنگي از وظايف مهم دولت ها و رعايت موازين آن براي مديران و مجريان طرح هاي عمراني و شهرسازي الزامي است. امروزه با رشد سريع شهرنشيني و گسترش فناوري هاي نوين كه ساخت و ساز را تسريع و تسهيل نموده است، لزوم توجه بيشتر به لزوم پايش حريم و چشم انداز ميراث فرهنگي افزايش يافته است. درصورت بي توجهي به اين موضوع، آسيب هاي جبران ناپذير به ميراث فرهنگي وارد خواهد شد. طبق اصول و موازين علمي بين المللي كه توسط انجمن جهاني بناها و محوطه هاي باستاني (ICOMOS) تصويب شده است براي ميراث فرهنگي حريم هايي با درجات مختلف پايش و نيز چشم انداز (منظر) تعريف مي شود كه براي هريك نوع ويژه اي از مراقبت و محدوديت هاي خاص از نظر ساخت و ساز و دخل و تصرف تعيين شده كه بايد توسط طراحان و دست اندركاران عمران، معماري و شهرسازي رعايت شود كه متأسفانه در ايران اين مهم تاكنون مورد توجه جدي قرار نگرفته است كه درنتيجه، ميراث فرهنگي و نماهاي شهري كشور تحت تأثير پيامدهاي نامطلوب اين موضوع قرار گرفته اند. حريم بناهاي تاريخي از ديدگاه هاي مختلف مورد بررسي قرار مي گيرد كه يكي از آنها حريم چشم اندازي (بصري) مي باشد. بر اساس تعريف حريم بصري و چشم اندازي و تأكيد برحفظ پيوند ديداري دوسويه (ديد از اثر تاريخي به بيرون و ديد از بيرون به اثر تاريخي)، چشم اندازهاي طبيعي و فرهنگي بايد مطابق با ضوابط حريم تحت حفاظت قرار گيرند و از آلودگي بصري آنها جلوگيري شود. براي دستيابي به اين مهم لازم است به روش دقيق مهندسي اطلاعات مكاني و با انجام تحليل هاي مكاني مناسب از قبيل مدلسازي رقومي رويه (DSM)، مطالعه همبيني، بررسي خط ديد و توليد نقشه هاي ميدان ديد، اقدام به محاسبه نواحي ايمن و نواحي در خطر آلودگي بصري نمود. در اين پژوهش، حريم بصري و چشم انداز يكي از مهمترين آثار تاريخي ايران يعني برج طغرل مورد بررسي قرار مي گيرد و جهت تحليل و تعيين ميزان آسيب پذيري و مخدوش شدن چشم انداز اين اثر تاريخي، از تحليل هاي خط ديد و ميدان ديد استفاده شده است.