بررسي ساختار زبان در رمان جن¬نامه اثر هوشنگ گلشيري

در پژوهش حاضر ساختار زبان در جن نامه ، آخرين اثر هوشنگ گلشيري تحليل وبررسي شد. اين عنصر به مثابه ابزار انسجام بخش، شكل دهنده و در نهايت سازنده اثر داستاني به شمار مي آيد تا آنجا كه مي توان آن را پيوند دهنده ساختمان كلان روايت دانست. از اين رو اين نويسنده كه از پيشگامان تكنيك گرا و زبان محور ادبيات داستاني ايران است، تا حد زيادي توانسته از ظرفيت هاي زباني در آثارش سود جويد؛ اگر چه در اين راه با فراز ونشيب هايي نيز همراه بوده است. جن نامه به عنوان داستان انسان آونگان ميان سنت وتجدد و درگير در مدار تاريخ از ويژگي هاي زباني در ارتباط با ساختمان كلي اثر بي بهره نبوده است.از اين رو براي تبيين ساختار زباني جن نامه با تقسيم بندي آن به دو سطح رو ساخت و ژرف ساخت شامل هنجار گريزي، زبان شاعرانه، زبان ودر ونمايه و زبان و شخصيت ها جايگاه و كاركرد هاي آن بررسي شد. بنابراين زبان كه به مثابه مهمترين مولفه اين نويسنده زبان محور در داستان هايش نمود مي¬يابد، در اثر مورد بحث نيز جايگاه قابل توجه¬اي را به خود اختصاص داده است . علاوه بر بهره¬گيري از الگوي زبان كهن كه به نوعي نشان از نگاه نوستالژيك اوست؛ استفاده از ظرفيت هاي زبان شعري و غزل شاعرانه نيز به زبان داستان تشخص خاص بخشيده و از مرز خودكار دور ساخته است. البته جايگاه زبان رئاليستي در بيان جزئيات در كنار زبان استعاري و متناسب با توصيف زباني شخصيت ها در هر بخش و همچنين هماهنگي محتوا و درونمايه را نيز نبايد از نظر دور داشت. در بحث زبان و درونمايه نيز عدم توجه به تناسب زبان و ريتم داستان در كنار ظرفيت صوري زبان در جهت هماهنگي با درونمايه از ويژگي هاي متضاد اين اثر داستاني است.