كوفه از اردوگاهي نظامي تا شهري اسلامي

كوفه اردوگاهي جهت استقرار سپاهيان اسلام بود، كه در حاشيه غربي شهر آباد و مهم حيره (مركز حكومت آل منذر) طرح‌ريزي شد و با گسترش فتوحات، اين شهر محل تمركز نيروهاي مسلمان گرديد. خلفيه دوم با اسكان قبائل مختلف سعي داشت در ايجاد شهري مبتني بر ارزش هاي اسلامي، و به دور از انديشه‌هاي جاهلي عرب بنا كند. عمر بن خطاب در طرح ريزي كوفه (تخطيط)، نظارت كامل داشت و در دوران او اين شهر به عنوان جبهه مقدم مسلمانان در فتوحات، اهميت بسزائي يافت. با به خلافت رسيدن عثمان بن عفان، ساختار قدرت در اين شهر به سمت گروهي كه اساس قدرتشان قبيله و ثروت بود ، تغيير كرد ؛ كه اين امر منجر به اعتراضات و عكس العملهاي شديدي از طرف هواداران ارزش‌هاي اسلامي (دلايل اقتصادي نيز داشت) شد و در نهايت همسوئي آنها با معترضان ساير نواحي در مدينه، منجر به قتل خليفه سوم شد.اين پژوهش ضمن بررسي و تبيين وضعيت سياسى بين النهرين پس از اسلام تا تأسيس كوفه و ساختار شناسي واژه كوفه به علل و چگونگي بناي كوفه و نيز طرح ريزي شهر كوفه و تبديل كوفه از مجتمع‌هاي اردويي تا محلات شهري مي‌پردازد. ياقته اين پژوهش با بهره گيري از روش تحليلي- توصيفي به شيوه كتابخانه‌اي نشان مي‌دهد كه كوفه در سال 17 هجري در شرايطي بنيان نهاده شده كه اعراب مسلمانان احتياج مبرمي‌ به يك پايگاه و اردوگاه نظامي داشتند، همسايگي حيره با كوفه سبب رشد سريع آنرا از جهات سياسي و اقتصادي و فرهنگي موجب رشد آن شد و نظام شهري در آنجا با فرهنگي قبيله‌اي حاكم گشت.