كاربرد قاعده لطف در علم كلام، فقه و اصول فقه با تاكيد بر آراي آيت الله سبحاني

بي شك، علم كلام به عنوان فقه اكبر، و علم اصول به مثابه مباني فقه و حقوق اسلامي، جايگاه مهمي در منظومه علوم اسلامي داشته و داد و ستدهايي با يكديگر دارند. تعداد زيادي از قواعد كه در علم اصول بررسي شده يا در علم فقه مبناي استنباط واقع مي‌شوند از علوم ديگري نظير علم كلام وام گرفته شده اند. يكي از اين قواعد، قاعده لطف است كه انديشمندان اسلامي شماري از آموزه‌ها و عقايد ديني را بر اساس آن اثبات كرده‌اند. وجوب تكاليف ديني، ‌لزوم بعثت پيامبران، وجوب عصمت انبيا و وعده و وعيدهاي الهي، حسن آلام ابتدايي و وجوب امامت از جمله مسائلي است كه بر اين قاعده استوار گرديده‌اند. در علم اصول نيز بحث اجماع لطفي يكي از مسايل مهمي است كه متفرع بر قاعده لطف مي‌باشد. اين پژوهش با تاكيد بر آراي محقق گران قدر، آيت الله سبحاني، و با روش توصيفي تحليلي و ابزار گردآوري اطلاعات كتابخانه اي و اسنادي، به بررسي معنا و ماهيت، مستندات، و كاربرد قاعده لطف در كلام، فقه و اصول فقه مي‌پردازد. به نظر مي‌رسد اگرچه نمي‌توان همداستان با مشهور قدما، حجيت مطلق اين قاعده را پذيرفت اما مي‌توان با اصلاحاتي اين نظريه را تقويت كرده و به كاربرد آن در اثبات مسايل كلامي، فقهي و اصولي باور داشت.