چالش ها و تنگناههاي برنامه ريزي شهري ناشي از تغييرات كاربري اراضي شهري شهرستان شهريار

در سال هاي اخير افزايش جمعيت و روند شهرنشيني در شهرستان شهريار موجب عملكرد نامطلوب و كمبود انواع سرانه كاربريها در فضاي كالبدي اين شهر شده و چالشها و مشكلاتي فراواني را در طرحهاي توسعه برنامه ريزي شهري بوجود آورده است. براي بررسي اين موضوع اين شهر بعنوان مطالعه موردي انتخاب شده و هدف از آن ارزيابي عوامل مؤثر در تغيير كاربري هاي شهري از جمله عملكرد وضع موجود سرانه كاربريهاي برنامه ريزي شده، و برآورد كمبودها و نيازهاي آتي، از ديدگاه كمي است كه مشخص شود اين عوامل چگونه در تغييرات كاربري اراضي شهري نقش داشته است. در اين مقاله روش پژوهش بصورت تحليلي - توصيفي و پيمايشي بوده و از نقشه كاربري اراضي شهري با GIS، و داده هاي آماري جمعيتي و اطلاعات توصيفي استفاده گرديده است. به موجب نتايج اين پژوهش، روند شهرنشيني در اين شهر از سال 1375 تا 1395 بدليل رشد جمعيت و مهاجرت بي رويه بين 8/17 تا 8/77 درصد افزايش يافته و تغييرات زيادي در عملكرد اراضي شهري و ساختار برنامه ريزي شهري ايجاد كرده است. بدين ترتيب وسعت مجموع سرانه كاربريهاي شهري در شرايط كنوني و پيشنهادي آينده به ترتيب در حدود 3181 و 4710 هكتار مي باشد، كه در مقايسه با نيازهاي كنوني حدود 1529 هكتار (46/32 درصد ) كمبود سرانه كاربري وجود دارد. به نظر مي رسد كه در اين شهرستان كاركرد انواع همه كاربريها پاسخگوي نيازهاي شهروندان نبوده و هدفهاي برنامه ريزي توسعه شهري تحقق نيافته است. نتايج اين تحققيق نشان مي دهد كه شش عامل اصلي ناشي از تحولات جمعيتي، وجود بافت هاي قديمي شهري، عملكرد نا مطلوب كاربري ها دركانون هاي شهري، ساخت و سـازها و گرايشات توسعه شهري، حاشيه نشيني و مشكلات مديريت شهري نقش اساسي در تغييرات كاربري هاي اراضي شهري داشته اند