تاثير نوع مدلسازي جريان در مخزن سد بر مولفه هاي هيدروليكي سيلاب ناشي از شكست سد

اگرچه سدها داراي مزاياي بسياري براي جوامع بشري مي باشند اما سيلاب ناشي از شكست آنها مي‌تواند خسارات جاني و مالي بسيار زيادي را به بار آورد. لذا شبيه‌سازي پديده شكست سد و سيلاب ناشي از آن از اهميت بسياري زيادي در مديريت و كنترل سيلاب برخوردار مي‌باشد. پژوهش حاضر به ارزيابي نحوه مدلسازي مخزن سد (تراز-مخزن، يك بعدي و يا دو بعدي) بر مولفه هاي هيدروليكي سيلاب ناشي از شكست سد پرداخته شده است. سناريوهايي كه براي مدلسازي مخزن سد مدنظر قرار گرفته اند عبارتنداز: (۱) مدلسازي دو بعدي (۲) مدلسازي يك بعدي و (۳) مدلسازي هيدرولوژيكي (با استفاده از مفاهيم مخزن-تراز). پائين دست سد نيز در تمامي سناريوهاي مذكور به صورت دو بعدي لحاظ شده است. نتايج نشان داد كه در صورت مدلسازي يك بعدي مخزن سد، هيدروگراف سيلاب ناشي از شكست سد و ديگر پارامترهاي هيدروليكي اعم از: پهنه سيلاب، شاخص مخاطره و مدت زمان رسيدن دبي اوج سيلاب نسبت به سناريوهاي ديگر بسيار بيشتر مي باشد. به عنوان مثال، دبي اوج هيدروگراف سيلاب خروجي از سد در حالت 2 نسبت به دو حالت 1 و 3 به ترتيب 1/27 و 7/28 درصد بيشتر مي باشد. همچنين در اين حالت تراز سطح آب به طور متوسط در حدود 6/1 متر از متوسط تراز سطح آب بدست آمده از دو سناريوي ديگر بالاتر مي باشد. يكي ديگر از نتايج قابل توجه، عملكرد تقريباً يكسان دو سناريوي 1 و 3 مي باشد كه علت اصلي اين امر را مي توان به لحاظ نمودن جزئيات ارتفاعي بستر مخزن در هر دو سناريو مرتبط نمود. در يك جمع بندي كلي مي توان چنين عنوان نمود كه براي مدلسازي صحيح فرآيند شكست سد و برآورد معقول خسارات جاني و مالي ناشي از آن بايستي از يك مدل دوبعدي و يا مخزن-تراز براي مدلسازي بالادست سد استفاده گردد تا از بيش برآوردهاي ناشي از كاربرد مدل هاي يك بعدي جلوگيري گردد.