تحليل خطر احتمالاتي در منطقه قم (محدوده مركزي ايران) با استفاده از هندسه فركتال در انتخاب چشمه‌هاي لرزه زا

Probabilistic seismic hazard analysis in Qom region (central region of Iran) using fractal geometry in selection of seismic sources

يكي از مهم ترين بخش ها در تحليل خطر احتمالاتي گام نخست آن كه تعيين چشمه هايي لرزه زا است مي باشد. به دليل حجم بالاي اطلاعات و پيچيدگي موجود جهت انخاب چشمه هاي لرزه زا در اين پژوهش با استفاده از هندسه فركتال چشمه‌هاي لرزه زا در منطقه مركزي ايران شناسايي و مشخص‌شده‌اند. روش‌هاي فركتال استفاده‌شده در اين مطالعه شامل روش چگالي-مساحت و شمارش جعبه‌اي (مينكوفسكي-بوليگاند) در گسل‌ها و روش تعداد-اندازه در زلزله‌هاي منطقه است. بعد از مشخص شدن سه پارامتر مذكور، كه در گسل ها 6 جامعه فركتال و مقادير بعد فركتال همچنين در زلزله ها 7 جامعه فركتال برآورد شد. پس از آن براي مجموع خردلرزه ها و گسل‌ها در سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)، چشمه‌هاي لرزه زا با كمك تلفيق و وزن دهي به جوامع فركتال محاسبه شده مشخص‌شده‌اند. با استفاده از زون بندي صورت گرفته براي منطقه موردمطالعه و برآورد پارامترهاي موردنياز، تحليل خطر احتمالاتي زلزله به‌طور مرسوم برآورد شده و مورد بحث قرارگرفته است. محدوده مركزي ايران، شامل استان‌هاي قم، قزوين، همدان، مركزي و لرستان كه در منطقه اي به شعاع 150 كيلومتر قرار دارد. در اين مطالعه تا حد امكان از داده‌هاي باكيفيت بالا در بخش لرزه خيزي و همه ريز گسل‌ها استفاده‌شده است تا در تعيين چشمه‌هاي لرزه زا حداكثر دقت به عمل آيد. در نتيجه نقشه هاي هم شتاب براي دوره بازگشت هاي 50، 100، 1000 و 4750 سال با كمك GIS ترسيم شده است. همان گونه كه مشخص است مناطق مركزي شامل استانهاي اراك، همدان و قم كمترين لرزه خيزي و استانهاي قزوين و بخش شمالي استان مركزي همچنين شهرهاي بروجرد و گلپايگان بيشترين لرزه خيزي را دارا هستند. مقايسه اين نتايج با برخي از كارهاي ديگر دليلي است كه انتخاب چشمه هاي لرزه زا با استفاده از هندسه فركتال روشي مناسب جهت اين دست مطالعات است.