درگاه‌هاي آموزش عالي بين‌المللي و سناريوهايي براي توسعۀ منطقه‌اي در ايران

درجهان امروز تلاش كشورهاي درحال توسعه براي قرار گرفتن در مدارهاي جهاني قدرت و ثروت توجه آينده‌انديشان را به خود معطوف كرده و صحبت از ظهور قدرت‌هاي جديد به عنوان يكي از موضوعات نوظهور مطرح است. قرار گرفتن اسامي كشورهايي همچون نيجريه، ويتنام، فليپين و اندونزي در كنار اسامي كشورهايي صاحب قدرت و ثروت جهاني همچون هند، چين، برزيل، افريقاي جنوبي و روسيه جلوه‌اي از لزوم توجه به نقش موضوعات نوظهور است. روندها و تغييرات نوظهور در تمامي عرصه‌ها در حال وقوع است. تحول در جايگاه كشورهاي صاحب آموزش عالي جهاني از جمله تغييرات و مسائل نوظهور در عرصۀ سياست‌پژوهي و سياست‌گذاري آموزش عالي است. قرار گرفتن نام كشورهاي شرق آسيا، خاورميانه و شرق اروپا در كنار نام كشورهاي پيشتاز در جذب دانشجوي خارجي از مصاديق اين تحول است كه در اين مقاله دربارۀ آن توضيح داده شده است. در اين مقاله تلاش شده است تجربۀ كشورهاي متفاوت و خاصه كشورهاي در حال توسعه در تبديل شدن به درگاه‌هاي منطقه‌اي آموزش عالي بررسي شود. پرسش‌هاي اصلي اين مقاله عبارت است از: درگاه‌هاي آموزش عالي چيست و چه نقشي در توسعۀ ملّي و منطقه‌اي دارند؟. انتظار مي‌رود پاسخ به اين پرسش داده‌ها و اطلاعات مناسبي را به منظور سياستگذاري براي بين‌المللي‌سازي آموزش عالي ايران به اشتراك بگذارد. روش اصلي بكارگرفته شده در اين مقاله از روش‌هاي پويش محيطي، تحليل ثانويه و خودمردم‌نگاري به منظور گردآوري استفاده شده است. مدعي اصلي اين مقاله آن است توسعۀ منطقه‌اي مستلزم داشتن قدرت و سرمايۀ لازم است. تبديل شدن مناطق جغرافيايي به درگاه آموزش عالي بين‌المللي زيرساخت مناسبي براي تربيت، شناسايي و جذب سرمايه‌هاي انساني و اجتماعي مهيّا مي‌كند؛ به عبارت روشنتر نهادهاي آموزش عالي مهمترين مراجع آموزش و تربيت سرمايه‌هاي اجتماعي هستند. از آنجا كه سرمايه‌هاي اجتماعي مهمترين نيروي پيشران توسعه و پيشرفت در جهان امروز محسوب مي‌شوند بنابراين با گسترش درگاه‌هاي منطقه‌اي آموزش عالي بين‌المللي زمينۀ مناسبي براي توسعۀ منطقه‌اي در ايران بوجود خواهد آمد.