تجلي شهرعلم در متون مقدس و نمادهاي هندسي- تزئيني مسجد گنجعليخان كرمان

اسلام متشكل از عبادت فردي و جمعي است و علم و ايمان دو فضيلت مؤمنين ذكر شده است لذا مساجد ارتباط نزديكي با مدارس داشته‌اند. با بررسي مسجد ـ مدرسه ها دو گونه اصلي شامل گونه‌اي كه كاركرد مسجد و مدرسه در آن از هم تفكيك شده است و گونه‌اي كه، مسجد و مدرسه در يك فضا يا در هم ادغام شده  است، نمود بيشتري دارد. اين مقاله در پاسخ به اين سؤال كه مسجد صفوي گنجعليخان در كدام طبقه بندي از مساجد قرار داشته و متون مقدس و نمادهاي هندسي- تزئيني در انتقال معنويت مسجد و ارتباط فرهنگ ديني و بومي چگونه عمل نموده، شكل گرفته است.با بررسي معماري دوران صفويه از مساجد در تراز حكومت مسجد امام است به ميدان نقش جهان متصل مي‌گرد. ميدان گنجعليخان و مسجد و مدرسه هم جوار آن با زمان ساخت همسان و قدمتي بيش از مسجد امام و ملحقات آن بعنوان مجموعه‌اي عمومي و مردمي شكل گرفته است. اين مقاله با مطالعات ميداني و روش توصيفي و تحليلي با اشاره به نقش مدرسه و مسجد همجوار آن نشان مي‌دهد اسلام دين « كتاب » و كتابت است در نتيجه، متون مقدس در آن نقشي بنيادي دارد كه در قالب كتيبه‌ها و نوشته‌ وجه معنوي و اعتقادي فرهنگ اسلامي و شيعي دوره صفوي را نشان مي‌دهد به عبارتي وقتي رسول اكرم(ص) شهر علم بوده و امام علي(ع) باب آن، لذا مسجدي كه شيعه مي‌سازد نماد و پنجره‌اي گشوده به سقف ملكوتي آسمان و ظهور شهر علم مي‌گردد، لذا تزئينات سقف و جداره‌ها اهميتي بنيادين مي‌يابد. با پذيرش اصل مكمل بودن كيفيت نور و تزئينات در هنر و معماري اسلامي و با بروز خلاقيت سلطان محمد معمار در خلق فضايي بلورين، مقرنس سقف در توازن با نقش گره جداره‌ها نمونه‌اي بي نظير از هنر معماري نشاط آور را موجب شده‌ است. اين مقاله به معرفي متون مقدس، نوع گره، كاربندي و مقرنس و تزئينات مسجد پرداخته است. يافته‌هاي تحقيق به معرفي مسجد بي نظيري مي‌پردازد كه در فرايندي يگانه و ممتاز با نظام معماري و شهرسازي خلاقانه نقطه اتصالي مابين زمين و آسمان شده و بر خاطر مؤمنين نقش بسته است.