انگيزه‌هاي امور خيرخواهانه و بازتاب آن در شعر فارسي

امور خيرخواهانه و نيكوكاري از ديرباز در هر جامعه‌اي با هر انگيزه‌اي از جايگاه خاصي برخوردار بوده است. در كشورهاي مختلف اين امر را به‌وضوح مي‌توان ديد و يكي از وجوه اجتماعي براي افراد محسوب مي‌شود. از آنجا كه اين امور از مسائل اجتماعي و جزء مشاركت‌هاي اجتماعي ست بازتاب آن در ادبيات مانند مسائل ديگر اجتماعي مشاهده مي‌شود. اين پژوهش به بررسي انگيزه‌هاي امور خيرخواهانه و چگونگي بازتاب اين مسئله در ادبيات به روش كتابخانه‌اي، اسنادي و تحليلي پرداخته است. منظور از امور خيرخواهانه در اين پژوهش مفهمومي عام است كه شامل هر نوع كار خيري اعم از مادي و غير مادي مي‌شود. از نتايج اين تحقيق انگيزه‌هاي انجام اين امور است كه به سه دسته : انگيزه‌هاي ديني و مذهبي ، انگيزه‌هاي روان‌شناختي و انگيزه‌هاي اجتماعي تقسيم و براي هر كدام در ادبيات مصاديقي بيان شده است. انگيزه‌هاي ديني و مذهبي خود به دو دستۀ سفارش دين در باب نيازمندان و انگيزۀ دريافت پاداش‌هاي اخروي و دنيوي تقسيم مي‌شود.انگيزه‌هاي روان‌شناختي ريشه‌هاي عميق‌تري دارد كه به دسته‌هاي متعددي تقسيم مي‌شود.از جنبه روان‌شناختي مسائلي چون حس نوع‌دوستي و همدلي، احساس مسئوليت اجتماعي، حمايت‌هاي عاطفي، ميل به بقا و حس جاودانگي بشر، نياز انسان به رابطه و تعامل، دستيابي به حس خوشبختي و انجام كارهاي خيرخواهانه به‌منظور كاهش گناه مطرح مي‌شود . از جنبه انگيزه‌هاي اجتماعي نيز با توجه به اينكه بشر يك موجود تقريباً اجتماعي است پس تمايل به مشاركت‌هاي اجتماعي دارد. در زمان بعد مشروطه در شعر فارسي مي‌بينيم كه توجه شاعران به جامعه سطح عوام و مشكلات آن‌ها جلب شده بنا براين در شعرهاي اكثر آن‌ها مسائلي چون توزيع برابر ثروت، كمك به هم نوع ، بيان ظلم و فقر براي ترغيب مخاطب در جهت مشاركت‌هاي اجتماعي بيشتر مركز توجه است.