ملاحظاتي درباره اعمال خيرخواهانه و عام‌المنفعه بزرگان صوفيه در ايران

مطالعه طريقت‌هاي صوفيانه از جنبه‌هاي گوناگون فرهنگي، اجتماعي، سياسي و... و اعمال و رفتار بزرگان و پيروانشان، در مواجهه با حوزه پژوهشي ناظر بر رابطه دين و گروه‌هاي مذهبي با امور خير و داوطلبانه، پرسش‌هايي را درباره امكان و نحوه پرداختن بزرگان طريقت به امور خير و عام‌المنفعه در ذهن نگارنده ايجاد كرده است. درواقع، سؤال اصلي اين است كه با توجه به باورهاي قالبي مبني بر گوشه‌نشيني و بي‌توجهي صوفيه به دنيا و جامعه خويش و نيز با در نظر داشتن اينكه برخي نظريات جامعه‌شناختي -جامعه‌شناسي دين و نوع‌شناسي ديني ماكس وبر- مويّد چنين باورهايي هستند، آيا مي‌توان شواهدي مبني بر توجه بزرگان صوفيه به امور خيريه و عام‌المنفعه به دست آورد؟ جهت پاسخگويي به اين پرسش، ازآنجاكه طريقت نعمت‌اللّهي از امّهات سلسله‌هاي صوفيه ايران است و شاه نعمت‌الله ولي، به‌عنوان يكي از بزرگان و مجدّدان اين سلسله در ايران شناخته مي‌شود، تصميم بر آن شد تا نوشتار حاضر، به بررسي عملكرد وي در انجام امور خيريه و فعاليت‌هاي عام‌المنفعه بپردازد. بديهي است كه چنين پژوهشي مستلزم استفاده از روش اسنادي و مراجعه به متون و كتب تاريخي مرتبط بازندگي شاه نعمت‌الله و مطالعه دقيق آن‌ها بوده است. بر همين اساس، نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهند كه شاه نعمت‌الله فردي كوشا درزمينهٔ انجام اعمال خير بوده و فعاليت‌هاي عام‌المنفعه فراواني در زمان حيات خويش انجام داده است.