نگاهي به برخي از ويژگي‌هاي زباني هورامي كرمانشاهي

زبان‌هاي مختلف در سراسر جهان معمولاً به علل مختلف دستخوش تغييرات و دگرگوني‌هاي فراواني مي‌شوند و به تدريج گونه‌هاي زباني متعددي پديد مي‌آورند كه اگرچه در بيشتر اوقات براي گويشوران آن زبان‌ها قابل فهم‌اند، اما در سطوح مختلف زباني اعم از واجي، صرفي و نحوي واجد خصوصيات متفاوت و گاه متناقضي هستند. هورامي نيز به مثابه‌ي گويشي گوراني و يكي از زبان‌هاي ايراني نو، از اين قاعده كلي مستثني نبوده است. تاكنون گونه‌هاي متعددي از اين گويش گوراني در مناطقي همچون هورامان لهون (در نواحيِ كردنشين ايران و عراق)، هورامان تخت، هورامان ژاوه‌رود و روستاي كندوله‌ يافت شده و تا حدي ويژگي‌هاي اين گونه‌ها در ادبيات موجود در باب هورامي توصيف شده است. مقاله‌ي حاضر درصدد است تا براي اولين بار گونه‌ي جديدي از اين گويش را با نام هورامي كرمانشاهي معرفي نمايد و برخي از خصوصيات زبانيِ مختص به آن را بازشمارد. نياكانِ گويشوران اين گونه‌ي خاص از هورامي كه عموماً ساكن كرمانشاه هستند، از اوايل دهه‌ي سي شمسي بنا به علل مختلف اقتصادي، اجتماعي و سياسي از شهرستان پاوه به كرمانشاه مهاجرت كرده‌اند. تغييرات زباني رخ داده در گويش هوراميِ نسل دوم و سوم اين مهاجران از الگوهاي مشابهي پيروي مي‌كند كه عملاً امكان بازشناسي گويش‌ آنها را به مثابه‌ي گونه‌ي جغرافيايي جديدي از هورامي ممكن مي‌سازد. برخي از اين تغييرات كه در جستار حاضر در قالب مقايسه‌اي تطبيقي با گونه‌ي پاوه‌اي معرفي خواهند شد عبارتند از: حذف دال هورامي در پاره‌اي از محيط‌هاي واجي و صرفي خاص، حذف مقوله جنسيت، تغيير سازوكارهاي بيان نمود استمراري، تغيير شرايط حاكم بر حالت‌نمايي در صرف اسم، تغيير الگوي انطباق ارگتيو. از آنجايي كه بخشي از خصوصيات اين گونه از هورامي در گونه‌هاي ديگري از هورامي، همچون گويش كندوله‌اي، نيز مشاهده مي‌شود، خواهيم كوشيد تا در پايان اين جستار الگويي از تغييرات احتمالي در هورامي به دست دهيم.