معني‌شناسي اشاره‌گرهاي مكاني در كردي: رويكردي شناختي-كاربردي

در پژوهش حاضر پس از معرفي انواع اشاره‌گرها به بررسي اشاره‌گرهاي مكاني زبان كردي در چهارچوب معني‌شناسي شناختي پرداخته‌ايم. توجه اصلي اين نوشته از ميان عبارت‌هاي مختلفي كه كاركرد اشاره‌گر براي مفاهيم مكاني دارند بر ضماير اشاره، صفات اشاره و قيدهاي مكاني مي‌باشد. در اين مطالعه نشان داده‌ايم كه در ضماير سوم شخص زبان كردي مفهوم فاصله رمزگذاري مي‌شود. همچنين كدگذاري فاصله‌ي دور به وسيله‌ي اشاره‌گر/ʔɐw/ تنها در صورتي انجام مي‌پذيرد كه اين ضمير سوم شخص در تقابل مستقيم با ضمير سوم شخص /ʔɐm/ قرار بگيرد؛ به گونه‌اي كه هر دو ضمير در يك پاره‌گفتار در تقابل با هم توسط گوينده يا در جمله‌اي پرسشي و جواب آن توسط گوينده و شنونده بيان شوند؛ تنها حالت استثنايي اين قضيه زماني است كه گوينده به جاي زمينه در داخل نما، شئ يا مكان مورد اشاره، قرار مي‌گيرد. كدگذاري مفهوم فاصله در چهار اشاره‌گر اصلي/ɐmɐ/، /ʔɐwɐ/،/ʔɐmɑnɐ/، /ʔɐwɑnɐ/ نيز متأثر از اشتقاق آن‌ها از ضماير سوم شخص است و كدگذاري فاصله در اين اشاره‌گرها به همان صورت است كه در ضماير سوم شخص انجام مي‌پذيرد. مفهوم‌سازي مكان در ساير اشاره‌گرهاي مشتق شده‌ي فرعي نيز از معاني اشاره‌گرهاي اصلي حاصل مي‌شود. همچنين معني و محدوده‌ي مورد اشاره‌ي قيدهاي مكاني/ʔɐenɐ/ و/ʔɐeɾɐ/ دقيق مشخص نمي‌شود و داراي ابهام است به ‌گونه‌اي كه مرز گستردگي اين محدوده‌هاي مكاني نسبي است و ممكن است مرزهاي مورد نظر گوينده و مخاطب بر هم منطبق نباشد و با توجه به بافت موقعيتي قابل تشخيص است. همچنين حركات ايمايي و اشاره‌اي گوينده در هنگام به كارگيري هر يك از اشاره‌گرهاي مكاني و ارتباط اشاره‌گرهاي مكاني با افعال حركتي را بررسي كرده‌ايم.