جايگاه سگ در فرهنگ ايراني از آغاز تا پايان دورۀ ساساني

انسان طي زمان با پديده هاي مختلف ارتباط برقرار كرده و بر اساس تجربۀ زيسته براي آنها معنا و مفاهيم مشخصي قائل مي-‏شود. انسان با سگ نيز طي زمان تا كنون ارتباط داشته است. بر همين اساس، سوالي كه مطرح در اين باره مطرح مي-شود اين ‏است كه: در چه دوران هايي نقش سگ و به چه شيوه هايي نمايش داده شده است؟ و براساس شواهد باستان شناسي و منابع ‏اساطيري، مواجه و ذهنيت مردم ايران در دوران باستان با اين حيوان چگونه بوده است؟ هدف اين پژوهش، شناخت اعتقادات، باورها ‏و نوع رفتار مردم باستان با اين حيوان از آغاز دوران پارينه سنگي تا دوران پايان ساساني مي باشد. داده هاي اين پژوهش به طور كلي ‏شامل نقش و پيكركهاي سگ در دوران پيش از تاريخ و تاريخي و اساطير و افسانه ها و اطلاعات زبان شناسي است. داده هاي اين ‏مقاله به روش كتابخانه اي گردآوري شده، و براي تحليل داده ها از روش توصيفي ـ تحليلي بهره برده شده است. نتايج نشان مي دهد: ‏سگ به شيوه هاي مختلف در زندگي مردم ايران نقش ايفا كرده است، از آنجا كه مردم باستان براي هر پديده اي روح قائل مي-‏شده اند، براساس تجربه ايي كه از رفتار سگ بدست مي آورد، اين موجود هم داراي روح مي پنداشتند. سگ علاوه بر پاسباني از گله و ‏صاحب خود و شكار با جهان ارواح و زندگي پس از مرگ هم مرتبط بوده و نماد زميني ايزد سروش و نيز تاحدي مقدس بوده كه ‏نماد بال را كه نشانه تقدس است، بدست آورد و همواره حيوان مورد اعتماد انسان بود، در شواهد باستان شناسي به صورت واقع-‏گرايانه يا سمبليك به اين موضوع اشاره شده؛ هر چند گاهي نيز جنبۀ سبعيت سگ به نمايش درآمده است. ‏