شماره ركورد كنفرانس :
4842
عنوان مقاله :
الگوي بومي بهرهوري و بهينهسازي مصرف آب در باغهاي تاريخي خراسانجنوبي
پديدآورندگان :
خليلنژاد سيدمحمدرضا smkhalilnejad@birjand.ac.ir استاديار دانشكده هنر دانشگاه بيرجند
كليدواژه :
باغ ايراني , فضاي سبز كمآب , بهرهوري , بهينهسازي , الگوهاي بومي
عنوان كنفرانس :
چهارمين همايش ملي باستان شناسي ايران
چكيده فارسي :
با توجه به اهميت موضوع آب در ايران و بالاخص استان خراسان جنوبي، و با هدف الگوبرداري از فضاهاي سبز تاريخي و سنتي، اين مطالعه در پي پاسخ به اين سوال است كه در باغها و فضاهاي سبز سنتي كيفيت بهينهسازي مصرف آب با چه رويكردي به انجام رسيده است. در واقع بايد پرسيد چه ظرايف و جزئياتي در نظر طراحان باغ ايراني مورد ملاحظه بوده كه معماران منظر امروزي نيز ميتوانند با الگوبرداري و الهام از آنها، به بهينهسازي مصرف آب در فضاي باز و سبز شهري توجه بيشتري مبذول دارند. مقاله حاضر با بررسي تعدادي از باغهاي تاريخي منطقه خراسان جنوبي برخي از مهمترين راهبردها و راهكارهاي طراحي و ساخت فضاهاي سبز كمآب را تشريح، و چگونگي مطابقت طراحي محيط با ويژگي كمآبي مناطق را توصيف مينمايد. باغهاي مورد مطالعه عبارتند از: اكبريه، رحيمآباد، اميرآباد، بهلگرد (باغهاي تاريخي بيرجند)، و باغ گلشن طبس. روش مطالعه توصيفي- تحليلي بوده و علاوه بر مطالعات كتابخانهاي؛ بازديدهاي ميداني و مصاحبه با برخي باغبانان و يا مشاوران با سابقه باغها به تكميل اطلاعات كمك نموده است. در خصوص نتايج اين مطالعه بايد گفت كه الگوي باغ ايراني در بهينهسازي مصرف آب داراي سه پايه اصلي است؛ 1- طراحي منظر چندعملكردي، 2- رعايت اصل بومگرايي، و 3- بروز خلاقيتهاي معماري منظر. باغسازان ايراني فراتر از انتخاب گونههاي گياهي مطابق با ميزان آب در دسترس و بهينهسازي مصرف آب، ضمن توجه به بسترهاي فرهنگي- اعتقادي، با اشتغالزايي و تامين مواد غذايي جامعه و تنوعبخشي به گونههاي گياهي (مثمر و زينتي) از موجودي آب به دنبال بيشينه بهرهوري بوداند و لذا فقط به فضاي سبز كمآب اكتفا نكردهاند. بلكه در محيطهاي كمآب، فضاهاي سبز پربازده و پايدار به وجود آوردهاند. در اين مقاله بر اساس مطالعه باغهاي تاريخي، الگوي بومي بهينهسازي مصرف آب در باغهاي تاريخي خراسان جنوبي، الگوي تلفيقي معرفي ميگردد.