بررسي نقش رقابت هاي ميسيون هاي مذهبي در تأسيس نخستين مدارس نوين در آذربايجان

ميسيون هاي مذهبي پروتستان، كاتوليك، آنگلي‌كان و ارتدوكس آمريكايي، فرانسوي، انگليسي و روسي از نيمة قرن سيزدهم هجري قمري، براي تبليغ در ميان مسيحيان آذربايجان در اروميه استقرار يافتند. حضور هم‌زمان آن ‌‌هيأت‌ها در اروميه و تبريز، آذربايجان را به صحنۀ رقابت‌ ‌‌هيأت‌هاي تبشيري تبديل كرد. يكي از جلوه‌هاي رقابت ميسيون‌ها در آذربايجان، كوشش آنان براي جذب مسيحيان آذربايجان به فرقه‌هاي خود از طريق تأسيس مدارس نوين و آموزش مسيحيان آذربايجان بود. از دل آن رقابت‌ها، نخستين مدرسة سبك جديد در ايران، در 1252 ق، در اروميه متولد شد. نوشتار حاضر مي‌كوشد با بررسي روند تأسيس نخستين مدارس نوين در آذربايجان، به اين پرسش پاسخ دهد كه رقابت‌ ميسيون‌ها چه نقشي در پيدايش مدارس سبك جديد در آذربايجان داشت؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد، با تأسيس اولين مدرسة ميسيون‌ها در اروميه از سوي جاستين پركينز، سرپرست ‌‌هيأت پروتستان پرسبيتري آمريكا، ساير ‌‌هيأت‌هاي تبشيري در رقابت با آنان و براي گسترش دامنة تبليغات ‌‌هيأت‌هاي خود و تأثيرگذاري بر مسيحيان آذربايجان يكي پس از ديگري مدارس جديد را تأسيس و براي جذب دانش‌آموزان مسيحي، تسهيلات مادي و معنوي در نظر گرفتند. روش پژوهش در اين نوشتار، روش تحقيق تاريخي، با رويكرد توصيفي ـ تبييني است.