تجربيات معلمان تاريخ در‌ايجاد روحيۀ تحقيق نزد دانش‌آموزان

يكي از راهكارهاي موثر و مفيد در آموزش هدفمند تاريخ و جذاب نمودن و تعميق بخشيدن به آن در ميان دانش‌آموزان، هدايت و تشويق آنان توسط دبيران پژوهشگر و باذوق ‌اين رشته، به سمت و سوي پژوهش و تحقيق است، كه بنياد و شالودۀ ‌اين مهم در كتاب‌هاي درسي تاريخ تحت عنوان «انديشه و جستجو» گنجانده شده است؛ بنابراين دبيران خلاق و نوآور، مي‌توانند با استفاده از تفكر واگرا و تجربيات حرفه‌اي و به كارگيري عنصر خلاقيت در پژوهش و تأثير دادن كارهاي پژوهشي دانش‌آموزان در ارزشيابي‌هاي مستمر و تكويني و ذكر دلايل و ضرورت پژوهش‌هاي محلي در احياي سنت‌ها و آداب و روسوم نياكان، آنها را به سوي انجام تحقيق رهنمون نمود و ابعاد تحقيق دانش‌آموزي در درس تاريخ را از چارچوب كتاب‌هاي تاريخ مدارس فراتر برده و موضوعات آن را جالب‌تر، و متنوع‌تر بنمايند. چنانچه معلمان تاريخ بتوانند موضوعات ‌اين گونه تحقيقات را بومي‌سازي نمايند، هم از نابودي اطلاعات و تجربيات گران‌سنگ بسيار بكر و بديع پدربزرگان و مادربزرگان جلوگيري نموده‌اند و هم دانش‌آموزان (به‌دليل محلي بودن موضوعات) شايق‌تر و علاقمندترشده و با كنجكاوي خاصي به‌دنبال ‌اين موضوعات رفته و از طريق مصاحبه و در برخي مواقع مشاهده و يا تهيۀ فيلم و عكس و گزارش به گردآوري مطالب بپردازند. بدين سبب نگارنده با اجراي عملي و ملموس ‌اين پروسه كه توسط دانش‌آموزان و با راهنمايي مشفقانه اجرا شد، به اسناد و مطالب مهم تاريخ محلي دست يافته‌ام. نمونه‌هايي از موضوعات پژوهش‌هاي محلي و بومي ‌كه به‌طور ابتكاري به دانش‌آموزان (با ارائۀ شيوۀ اجرا) پيشنهاد شده و آنها نيز با شوق و شوق هر چه تمام‌تر آنها را اجرا نموده‌اند عبارتند از: انساب و شجرات، سادات، آسياب‌ها، داستان‌ها، دوبيتي‌ها، لالايي‌ها، تعزيه‌ها، ضرب‌المثل‌ها، اسناد خانگي و دست‌نوشته‌هاي قديمي، ميرآبها، خانه‌هاي انصاف، معرفي بناهاي تاريخي محلي، كدخدايان، خوانين، لبادها، فخارها، شعرا و.... اين تحقيق با روش ميداني و كتابخانه‌اي و به صورت تحليلي ـ توصيفي تهيه شده است.