ژئوشيمي رگه هاي سولفيدي سرب دار در كانسار رسوبي سرب و روي طرز واقع در شرق كوهبنان، شمال استان كرمان

كانسار سرب و روي طرز از جمله معادن مهم و فعال زيرزميني در كمربند راور- بهاباد بوده كه در شمال غرب كرمان، شرق شهرستان كوهبنان واقع شده است. از ديدگاه پهنه بندي رسوبي- ساختاري ايران، معدن طرز جزئي از زون ايران مركزي است كه در جنوب بلوك طبس قرار دارد. فعاليت هاي تكتونيكي شديد در اين ناحيه و حضور زون هاي گسلي كوهبنان و بهاباد سبب شده كه در نهشته هاي آهكي-دولوميتي و فاقد فسيل ترياس مياني (احتمالاً سازند شتري) محلول هاي گرمابي وارد شده و سبب تشكيل كانسارهاي سرب و روي شود. كانسار سازي در معدن مورد مطالعه به دو صورت كربناته و سولفيدي است كه در بخش هاي كربناته عمدتاً كانسار سازي مرتبط با روي و در بخش سولفيدي اكثراً كانه زايي سرب رخ داده است. به منظور مطالعه ژئوشيميايي رگه هاي حاوي سرب و بخش هاي سولفيدي، تعداد 10 نمونه سنگي جهت آناليز عنصري به روش ICP-MS انتخاب و مورد آناليز قرار گرفته است. نتايج حاصل از اين آناليزها و مقايسه داده ها با ميانگين پوسته فوقاني نشان مي دهد كه از بين 52 عنصر اندازه گيري شده، عناصر سرب، كادميوم، روي، نقره، گوگرد و آرسنيك به ترتيب از بيشترين غني شدگي نسبت به پوسته زمين برخوردار هستند. همچنين عناصر مس، كلسيم، منگنز و منيزيم داراي غني شدگي متوسط نسبت به پوسته زمين هستند. سرب داراي كلارك 5/12 پي پي ام است كه در نمونه هاي مورد مطالعه داراي حداقل غلظت 018/0 و حداكثر غلظت 84 درصد مي رسد. بر اساس نمودار هاي جعبه اي (غني شدگي) بيش از 50 درصد نمونه ها داراي غني شدگي خيلي بالايي هستند. غني شدگي سرب مي تواند در ارتباط با حضور بالاي كاني گالن در نمونه ها باشد كه به عنوان فراوانترين كاني فلزي در رگه هاي سولفيدي معدن طرز مشاهده مي شود. روي نيز داراي كلارك 70 پي پي ام بوده و در نمونه هاي مورد مطالعه داراي حداقل غلظت 27/0 و حداكثر غلظت 50 درصد است. روي نيز همانند سرب در بيش از 50 درصد نمونه ها از غني شدگي بسيار بالايي برخوردار است. غني شدگي روي نيز بيشتر در ارتباط با كاني اسفالريت و كاني هاي ثانويه روي است كه در مقاطع نازك ميكروسكوپي و آناليزهاي XRD شناسايي شده است. غني شدگي گوگرد عمدتاً مرتبط با كاني هاي سولفيدي (سولفيدهاي سرب، روي، نقره و آرسنيك) است. كادميوم و نقره بعد از سرب داراي غني شدگي بالايي بوده و در بيش از 50 درصد نمونه ها از غني شدگي نسبتاً بالايي برخوردار است. غني شدگي اين عناصر اغلب مي تواند به ترتيب بر اثر جايگزيني در ساختمان كاني اسفالريت و گالن به دليل خصوصيات ژئوشيميايي مشابه با روي و سرب، امكان پذير باشد. غني شدگي متوسط عنصر مس نيز مي تواند به علت وجود كاني هاي سولفيدي مس از جمله كالكوپيريت در رگه ها باشد كه در مطالعات پتروگرافي شناسايي شده است. حضور كلسيم و منيزيم با غني شدگي متوسط در رگه ها نيز مي تواند در ارتباط تنگاتنگ با سنگ ميزبان كربناته باشد. در بخش هايي از رگه هاي سرب وجود اكسيد هاي منگنز نيز توانسته است غني شدگي متوسط منگنز را ايجاد كند.