پتروگرافي و فابريك واحد مرمر در كانسار اسكارن آهن صاحب، شرق سقز

منطقه مورد مطالعه در 16 كيلومتري شرق شهرستان سقز، در استان كردستان قرار دارد. اين منطقه در تقسيم بندي پهنه هاي زمين-شناسي- ساختاري جزئي از پهنه دگرگوني- ماگمايي سنندج- سيرجان مي باشد كه در بخش شمالي آن واقع شده است. واحد مورد نظر در نقشه 1:250000 مهاباد و بخشي از نقشه 1:100000 چاپان و با وسعتي در حدود 1 كيلومتر مربع در نقاط مرتفع كوه سلطان واقع در 5 كيلومتري شمال غرب شهر صاحب قرار دارد. در اين منطقه واحدهاي سنگ آهكي متعلق به زمان پرمين و سنگ آهك ها و شيل هاي كرتاسه، به همراه توده هاي نفوذي با تركيب كوارتزمونزونيت، كوارتزمونزوديوريت،گرانوديوريت و مونزوگرانيت رخنمون دارند. واحدهاي سنگ آهكي پرمين جزئي از سازند كربناته روته بوده و در اثر تزريق توده نفوذي صاحب به مرمر دگرگون شده است كه از كاني هاي پيروكسن، اپيدوت، گارنت، كاني هاي اپك و اسفن با فراواني در حدود 5 درصد و كلسيت با فراواني نزديك به 95 درصد تشكيل شده است. كلسيت فاز اصلي تشكيل دهنده اين واحد است كه در مقياس نمونه دستي به رنگ سفيد تا خاكستري، متوسط و ضخيم لايه مشاهده مي شوند. ساختار كلسيت ها از نظر شكل متفاوت است. مرمرهايي كه در نقاط مرتفع هستند داراي كلسيت هاي خود شكل و يك اندازه بوده اما در مرمرهاي پايين دست از نظر اندازه از ريزبلور تا درشت بلور متغيير و شكل آن ها از بي شكل تا نيمه شكل دار تغيير پيدا مي كند. كلسيت هاي تشكيل دهنده مرمر در اين پهنه داراي بافت گرانوبلاستيك و گرانولار هستند و حاشيه هاي منظمي نسبت به يكديگر دارند. بلورهاي كلسيت به دو صورت اوليه و ثانويه در اين واحد وجود دارد كه كلسيت هاي ثانويه از دگرساني كاني هاي مراحل قبلي مانند گارنت و پيروكسن تشكيل شده اند. جهت يافتگي خاصي در اين سنگ ها ديده مي شود كه احتمالا نشان دهنده تنش هاي تكتونيكي در منطقه مي باشد. در اين واحد فسيل مشخص مشاهده و شناسايي نشده است. در مقياس ميكروسكوپي در بعضي نقاط مي-توان يك سري رگچه هاي انحلال- فشاري مشاهده كرد كه در اثر فشار وزن طبقات رويي تشكيل شده اند. كاني هاي اپك داراي بافت هاي دانه پراكنده و رگچه اي هستند و از كاني هاي ريزبلور تا متوسط بلور، نيمه شكل دار تا شكل دار تغيير مي كند. گارنت هاي موجود در اين واحد داراي زون بندي هستند كه در بعضي نقاط از حاشيه در حال تبديل شدن به كلسيت مي باشند. از نظر اندازه دانه ها در اين واحد به دو دسته تقسيم مي شوند، كه دسته اول به صورت يك دست (unimodal) و داراي بلورهايي در حدود 2 ميلي متر و دسته دوم كه ناهمگن (polymodal) بوده و اندازه دانه ها از ريز بلور تا درشت بلور با اندازه كمتر از 0.5 ميلي متر تا حدود 3 ميلي متر تغيير پيدا مي كند. شرايط محيطي در ساختار سنگ ها، نقش تعيين كننده اي دارد و تفاوت در ساختار سنگ هاي قسمت هاي مختلف مرمرهاي يك ناحيه به نوع متامورفيسم، سرعت دگرگوني و تنش هاي تكونيكي منطقه بستگي دارد. اين پهنه فاقد تخلخل است كه مي توان علت اين مسئله را به خاطر نزديك بودن اين واحد با توده نفوذي مذكور مرتبط دانست.