مطالعه چينه نگاري سكانسي و محيط رسوبي سنگ هاي كرتاسه فوقاني در دزفول شمالي

نهشته هاي كرتاسه فوقاني در زاگرس در برگيرنده ي سازندهاي ايلام، گورپي، تاربور و اميران و در برخي قسمت ها بخش پاييني ساچون (ماستريشتين) است كه هدف اصلي اين مطالعه بررسي نهشته سنگ هاي سازند گورپي در دو چاه (A)و (B) در دزفول شمالي و دشت آبادان مي باشد. سازند گورپي (كامپانين- ماستريشتين) سنگ پوشش مخازن سروك در جنوب باختر ايران را تشكيل مي دهد. اين سازند در محدوده مورد مطالعه داراي دو بخش پاييني و بالايي است كه توسط زبانه آهكي تاربور از يكديگر جدا گرديده است. بخش پاييني گورپي در چاه (A) 100 متر ضخامت داشته و ليتولوژي عمده آن سنگ آهك هاي مارني دانه ريز قهوه اي با سختي متوسط تا سخت و به شدت رسي مي باشد و بخش بالايي آن داراي ضخامت 88 متر است كه از سنگ آهك آرژيلي، مارن تيره رنگ با تناوب مارن و سنگ آهك تشكيل شده است. در چاه (B) بخش پاييني گورپي از سنگ آهك هاي قهوه اي آرژيلي و گلوكونيتي همراه با مارن ها خاكستري تشكيل گرديده است. ضخامت اين بخش 103/5 متر مي باشد. گورپي بالايي در چاه (B) با يك لايه نازك (حداكثر 2 متر) مارن يا شيل شروع شده است كه با لايه هاي سنگ آهك خاكستري و قهوه اي كه به شدت هم گلوكونيتي شده است، ادامه مي يابد و در نهايت با لايه هاي كرم، قهوه اي روشن رسي و سنگ آهك هاي خاكستري، مارني با سختي متوسط ظاهر مي گردد. اين بخش 102/5 متر ضخامت دارد. بررسي نهشته هاي سنگ هاي وابسته به سازند گورپي در چاه هاي مطالعه شده منجر به شناسايي دو كمربند رخساره اي رمپ مياني و رمپ خارجي شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافي و آناليز رخساره ها، در سازند گورپي 6 رخساره متعلق به كمربند رخساره اي رمپ بيروني و 2 رخساره متعلق به رمپ مياني شناسايي شده است. با توجه به قانون والتر، مقايسه رخساره هاي سازند گورپي با محيط هاي قديمي، امروزي و تغييرات جانبي و عمودي رخساره ها و همچنين حضور نهشته هاي كلسي توربيدايت (Calciturbidite) نشان مي دهد كه رخساره هاي اين سازند در ناحيه مورد مطالعه در يك پلتفرم كربناته از نوع شلف و مربوط به بخش عميق حوضه نهشته شده است. بررسي ها نشان مي دهد كه در منطقه مورد مطالعه كمربند رمپ بيروني وابسته به سازند گورپي گسترش بيشتري نسبت به رمپ مياني داشته است. بر پايه اصول چينه نگاري سكانسي، تغييرات نسبي سطح آب دريا در حين تشكيل نهشته هاي سازند گورپي منجر به تشكيل سه سكانس رسوبي درجه سوم گرديده است. اين سكانس ها بر اساس آناليز رخساره ها، مطالعه و تطابق لاگ ها (نمودار اشعه گاما) و شناسايي الگوي انباشتگي پيشرونده و پسرونده رسوبات شناسايي گرديده است. سطوح حداكثر پيشروي در سازند هاي ياد شده مطابق با سطوح اصلي حداكثر پيشروي در زمان هاي معادل در پلت فرم عربي است. مرز بالايي و پاييني سكانس ها از ناپيوستگي نوع 1 ((SB1 و مرز بين سكانس-ها از ناپيوستگي نوع 2 ((SB2 مي باشد. فرآيندهاي دياژنتيكي تاثير گذار در سازند گورپي در برگيرنده ي: آشفتگي زيستي، سيماني شدن، انحلال، تراكم، دولوميتي شدن، گلوكونيتي شدن و پيريتي شدن وابسته به محيط دياژنزي دفني هستند. شايان ذكر است كه سازند گورپي به مقدار زياد تحت تاثير دياژنز دفني قرار گرفته است. سيمان دروزي فراوان ترين سيمان و تخلخل درون دانه اي از فراوان ترين نوع تخلخل هاي مشاهده شده در سازند ياد شده مي باشد.