مكان در منابع حكمت مشاء

مكان؛ هنوز هم موضوع مطالعه بسياري از پژوهش هاي هنر و معماري را تشكيل مي دهد. در چند دهه گذشته تقرير هاي غالبا انسان گرايانه، آن را به مثابه روحي معرفي نموده است كه به محيط جان مي دهد. طبق معمول وجود رويكردهاي مختلف، توافق بر سر اين پديده را بعيد مي نماياند. اين مقاله سعي دارد تا مكان را به نحوي تعريف و حدود آن را تبيين نمايد، به صورتي كه تعريف مورد نظر از طرفي مبين ابعاد وجودي مكان باشد و از طرفي ويژگي هاي ملموس و انساني بودن را به همراه داشته باشد؛ تا بدينوسيله از چنگ تقليل گرايي شيوه‌هاي علمي برهد والبته به مانند برخي شيوه‌هاي ذهنيت گرا دچار نسبيت نشود. در اين مسير تلاش شده است تعريفي ابتدايي و بديهي از مكان بدست آيد سپس از آن به عنوان بستري براي رسيدن به تعريفي كاربردي بهره گيري شود. در بين رويكرد هاي مختلف فكري، رويكرد عقل گراي اسلامي به دليل تكيه بر خرد و منطق در كنار استفاده از ادراك انسان به مثابه ملاك ارزيابي، به عنوان ديدگاهي مناسب انتخاب شده است. نتايج اين پژونهش نشان مي دهد حكمت مشاء بر جنبه وجودي تكيه دارد، و علي رغم شهرتش در اكتفا به عقل؛ انسان را به عنوان ملاكي براي يافتن ابعاد موضوع و حقيقت آن به رسميت مي شناسد. نگاه عقل گراي حكمت مشاء مي‌تواند نقطه عزيمت به سوي تعريفي كاربردي و انساني از مكان باشد و بستر مناسبي براي نياز هاي حوزه معماري ايجاد نمايد.