مطالعه تاثير نقوش گچبري دوره ساساني بر گچبري دوره اسلامي ايران تا قرن هفتم هجري

هنرگچكاري از ديربازدر ايران مرسوم بوده، ايرانيان اين هنررا بيشتردر معماري براي تميزي و تزيين به كار مي بردند. آثار عمده به دست آمده از اين هنر مربوط به دوره ساساني است. قبل از دوره ساساني از دوره هخامنشي نيزآثارگچي اندكي بدست آمده، اما جامع ترين آثار باستاني بدست آمده كه دال بر شكوفائي گچبري باشد، تزيينات دوره ساساني است. نقوش مورد استفاده در دوره ساساني شامل نقشهاي طبيعي، استيليزه، گياهي، حيواني، انساني و هندسي است. فرهنگ اسلامي در زمينه نقش، ميراث دار هنر ساساني شد و با قبول نقشهاي استيليزه، گياهي و هندسي اين نقشها را در صنايع هنري به حد كمال رساند. اين تاثير را بيش از همه شايد بتوان در تزيينات گچبري مشاهده نمود كه در سده هاي اول هجري عمده ترين تزيين بناهاي اسلامي محسوب مي شد.اين پژوهش با استفاده از روشهاي اسنادي و ميداني به مطالعه تاثير تزيينات گچبري دوره ساساني بر دوره اسلامي پرداخته است. انواع نقوش گچبري دوره ساساني در گروه‌هاي نقوش هندسي، گياهي، انساني و حيواني، خط و كتيبه بررسي شده و رد پاي اين نقوش در تزيينات گچبري دوره اسلامي مطالعه شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه بيشترين تاثير در نقوش گياهي ديده مي‌شود. نقوش هندسي در زنجيره ها و حاشيه هاي تزييني دوره اسلامي به كار گرفته شده‌اند. همچنين تركيب تزيين با نوشته(كتيبه) در دوره اسلامي را مي توان ملهم از دوره ساساني دانست.