قواعد بصري حاكم بر طراحي در نگارگري ايراني و ساختار پرسپكتيو در نگارگري دوره صفوي(مكتب تبريز)

اين پژوهش با هدف تبيين قواعد بصري حاكم بر طراحي در نگارگري دورة صفوي (مكتب تبريز)،‌ و چگونگي تأثيرگذاري آنها بر ساختار پرسپكتيو انجام شده است. به اين منظور يك اثر منتخب از شاهنامه شاه تهماسبي، با روش توصيفي- تحليلي و بر اساس اسناد كتابخانه اي مطالعه مي شود. يافته ها گوياي اين هستند كه بر اساس متون تاريخي، شيوة سنتي آموزش نگارگري ايراني در دورة صفوي، بر پايه هفت اصلي شكل گرفته است كه از جمله ويژگي آنها چكيده نگاري بر پاية اصول رياضي و غلبة نگرش قائم بر ساختار آنها است. اين عوامل در مجموع تعيين كننده و محدود كنندة ساختار پرسپكتيو در نگارگري ايراني هستند. بررسي انواع ساختار پرسپكتيو در نگارة منتخب، گوياي اين نكته است كه به لحاظ فني امكان تجسم فضا بر اساس زاوية ديد ناظر فرضي در نگارگري ايراني فراهم نبوده است، و به تبع آن نگارگران متناسب با اصول هفت گانه پيرو قاعده اي كلي بوده اند كه براساس آن طرح هاي سادة هندسي و شبه هندسي دايره و بيضي راهبر حالات و مواضع پيكره ها و اشياء بر اساس زاوية ديد قائم بوده اند. زاوية ديد قائم با نگاه موازي و انتزاعي از بالا و انعكاس آن به صورت هندسي امكان پذير است.