تأملي بر خط و خوشنويسي كتيبه هاي سردر ورودي خانه هاي شيراز از دورۀ قاجار تا امروز

معماري ايراني بيش از هر معماري ديگر با خط و خوشنويسي همنشين و همراه است. خوشنويسي در بين هنرهاي اسلامي ايراني از جايگاه خاص و ممتازي برخوردار است تا آنجا كه مي توان آن را نمونۀ بارز هنرهاي بصري سنتي اسلامي دانست. به طوري كه تاثير چشمگير خوشنويسي را در همۀ جنبه هاي هنر اسلامي از جمله در تزئينات معماري مي توان مشاهده كرد. يكي از جذابترين و متنوع ترين تزئينات در معماري سنتي ايران، كتيبه هاي سردرورودي خانه هاست كه به شيوه هاي مختلف در تزيين سردر منازل به كار رفته است. بيشتر خانه هاي به جا مانده از دورۀ قاجار تا امروز در شهر شيراز، مزيّن به كتيبه هاي سردرورودي است. اين كتيبه ها علاوه بر ايفاي نقشي اساسي در زيباسازي خانه ها و محيط شهري،بيانگر باورها و اعتقادات عميق مذهبي ايرانيان هنردوست است؛ زيرا كه همۀ آنها حاوي آيات كريمۀ قرآن،احاديث،اذكار،ادعيه، اسامي ائمه و اشعار پرمعنا مي باشند و به خاطر اين دو شاخصه در رأس هنرهاي اسلامي جاي گرفته است. هدف اصلي اين پژوهش شناسايي و بررسي انواع خط ، شيوه هاي خوشنويسي ، گوناگوني مصالح به كار رفته در كتيبه هاي سردر خانه هاي شيراز و معرفي آن به دوستداران هنراست .بر اساس بررسي و مطالعات صورت گرفته از ميان مضامين فوق، آيۀ شريفۀ« بسم الله الرحمن الرحيم» كه به گفتۀ بزرگان دين موجب ايمني از بلايا و مايۀ بركت كار و زندگي مسلمانان است، و از ميان خطوط متعدد به كار رفته براي خوشنويسي كتيبه ها، خط زيبا و ايراني «نستعليق»، كه نشانۀ طبع زيباشناسانه و سليقۀ كمال گراي ايرانيان است، بيشترين موارد استفاده را داشته اند.