(رابطه ديوارنگاره ها و آرايه هاي تزييني با كاربري بنا در عمارت ناظم التجار يزد)

ديوارنگاره ها و آرايه هاي تزييني بنا، بخشي از گنجينه هنرهاي تصويري ايران به شمار مي آيند. اين نقوش جزيي از بنا محسوب مي‌شوند و در بيشتر موارد در فرم و مضمون از آن تبعيت مي‌كند. عمارت ناظم يا حسينيه ناظم التجار بنايي با كاربري مذهبي از دوره قاجار است كه در محله گازرگاه شهر يزد قرار دارد. بر ديوارهاي اين عمارت نقوش و تزيينات متنوعي شامل كتيبه ها، آرايه هاي تزييني گل و بوته و نقاشي هايي به شيوه فرنگي سازي با امضاي دو هنرمند دوره قاجار، فرخ خان و ميرزا مهدي نقاش اجرا شده است. در اين پژوهش با بررسي ويژگي هاي بصري نقوش و عناصر تزييني موجود در اين عمارت، رابطه كاربري بنا با ديوارنگاره ها و تزيينات آن مورد مطالعه قرار گرفته است. روش اين پژوهش توصيفي تحليلي است و با تكيه بر مطالعات ميداني انجام شده است. نتايج بررسي نقوش و ديوارنگاره هاي اين بنا نشان مي دهد هنرمند در انتخاب مضامين آثار برخورد دوگانه و متفاوتي را داشته است. به صورتي كه در كتيبه هاي موجود، ارتباط با كاربري بنا كاملا رعايت شده است اما در بخش هاي ديگر بنا، هنرمند گويا محدوديتي براي هنرنمايي نداشته و با انتخاب مضاميني همچون دورنماي مناظر طبيعي و پيكره انسان، تابلوهايي كاملا بي ارتباط با كاربري آن به عنوان يك بناي مذهبي ترسيم كرده است. برخورد دوگانه هنرمند يا هنرمندان در انتخاب مضامين و شيوه اجراي اين آثار مي تواند نتيجه تحولات اجتماعي اين دوره باشد.