تعامل خوشنويسي و صفحه آرايي در كتاب هاي مكتب شيراز قرن 7، 8 و 9 هجري

Calligraphic interaction and layout in books of Shiraz school of the 7th,8th and 9th centuries

در دنياي ارتباطات امروز، خط از مواردي است كه نقش مهمي را ايفا مي كند و از گذشته تا حال، سبب ايجاد اسناد و ميراث مكتوب و انتقال فرهنگ و تمدن گرديده است. مقوله ي خوشنويسي، جايگاه و تعامل آن در شكوفايي هنر در شيراز در قرن 7 ، 8 و 9 هجري بويژه كتاب آرايي در اين دوره مد نظر اين مقاله است. خط و در ادامه ي آن خوشنويسي كه مهمترين ركن در هنرهاي ايراني و اسلامي است در اين مجموعه بصورت تصويري مورد بررسي قرار گرفته است. ضمن اينكه در برخي از نسخه هاي اين مكتب، به تقابل و كاركرد اين هنر در صفحه آرايي صفحات كتاب، پرداخته شده است. در اين مقاله، خوشنويسي از منظر متن (text) مد نظر قرار گرفته و زير مجموعه اي از عناصر صفحه آرايي يا كتابت آن زمان تلقي شده است كه امروزه نيز در پديد آوردن كتاب و هر نوع صفحه آرايي كه هدف اطلاع رساني و آموزش را دارد نقش مهمي ايفا ميكند. با توجه به محدوديت هاي اطلاعاتي موجود درباره ي مكتب شيراز و نسخه هاي بسيار كم باقي مانده، انتخاب صفحات مختلف با فرمهاي متفاوت در جهت بررسي اين مطالب، با دقت و توجه مد نظر بوده و سعي بر آن است كه در قسمت تحليل تصاوير، نمونه هاي مختلف ارائه گردد تا بتوان حضور نوشتار را در گونه هاي متفاوت بررسي نمود و نكات ظريفي كه همواره هنرمندان اين مكتب در ارائه ي آثار خود سعي در نمود آن داشته اند را مورد مطالعه و تحليل قرار داد. نمونه هاي مورد بررسي متعلق به تصاويري است كه در موزه هاي خارج از ايران نگهداري مي گردد .

In today s communications world, there are some type and text that have played an important role from the past, the type of writing and the type have caused the documents and cultural heritage and the transfer of culture and civilization to decline.The topic of calligraphy, its position and its interaction with the flourishing of art in Shiraz in the 7th and 9th centuries, especially the book design in this period, is the subject of this article.In this series, the calligraphy, which is the most important element in the Iranian and Islamic arts, is explored in this collection .In some versions of this school, the art has been used in the layout of the book pages.In this article, calligraphy is considered as text (text 1) and is considered as a subset of the elements of the layout or writing of that time, which is also today in creating the book and any kind of layout that aims to inform and educate It plays an important role. Given the limited information available on the Shiraz School and the very few remaining versions, choosing different pages varies by form. Examples of the case belong to the image kept in museums outside Iran.