كليدواژه :
نگارگري , قاليچه¬هاي تصويري , رستم , اكوان ديو , كانت , اسطوره
چكيده فارسي :
داستان حماسي رستم و اكوان ديو از ديرباز جزء منابع مهم الهام هنرمندان رشته‌هاي مختلف بوده است. هنرمندان اكثر مكتب‌هاي نگارگري كه ديدگاهي اساطيري در مورد تقابل ميان نيروهاي اهريمني و ايزدي داشته‌اند، ديو را به صور مختلف و همواره به‌عنوان نمادي از شر و بدي به تصوير كشيده‌اند. شمايل ديو در نگارگري رستم و اكوان ديو تحت تأثير توصيفات فردوسي قرار دارد ولي باسليقه شخصي نگارگران و تصوير ذهني آن‌ها درهم‌آميخته و به تصوير درآمده است؛ كه در پژوهش حاضر تصويري از شاهنامه محمد جوكي به‌عنوان نمونه موردمطالعه قرارگرفته است. همچنين در فرش‌هاي دستباف كه منبع مهمي براي مطالعه فرهنگ و هنر ايران به شمار مي‌روند؛ كاربرد نقوش، نمادها و رنگ‌هاي به‌كاررفته، بازتاب فرهنگ، آداب‌ورسوم و تجربه حيات مردم هر منطقه است. فرش رستم و اكوان ديو كه بافت منطقه فراهان است، ازجمله اين فرش¬هاي مملو از نقوش پرمحتواست و باوجود پژوهش‌هاي پيشين همچنان از غناي محتوايي جهت پژوهش‌هاي بيشتر برخوردار است. هدف از انجام اين پژوهش خوانش تطبيقي نمادها و نقش‌مايه‌هاي فرش رستم و اكوان ديو و نگارگري آن با توجه به آراء كانت، فيلسوف آلماني است. اهميت انجام چنين پژوهشي از ديدگاه فيلسوفي عقل‌گرا همچون كانت ازآنجا مشخص مي¬شود كه مي¬توان طبق نظريات وي در مورد اثبات وجود يا عدم وجود نفس و خرد عملي، ظهور جنگ رستم و اكوان ديو را در اين دو نمونه به وجود تقابل ميان خير¬و¬شر دروني رستم نسبت داد. براي پيشبرد اين پژوهش كه جزء پژوهش¬هاي تطبيقي و توصيفي-تحليلي است از روش كتابخانه¬اي و مطالعه اسناد استفاده‌شده است. در انتها مشخص شد تصوير اكوان ديو به‌نوعي همان تصوير پليدي و شر در ضمير ناخودآگاه رستم است كه در اينجا «من» به‌صورت مادي و ظاهري نمود پيداكرده رستم كه نمادي از ذات خوبي‌هاست در حال مبارزه با شر مي¬باشد و بر طبق متن شاهنامه فردوسي درنهايت به پيروزي خير بر شر منجر مي-شود.
چكيده لاتين :
From a long time ago, the epic story about Rostam and Akwan Div has been one of the important inspirational resources for the artists of various disciplines. The artists of most of the miniature schools with a mythical viewpoint about the contrast between devil and divine forces, have depicted Div in various ways and always as a symbol of evil. The icon of the Div in the miniature of Rostam and Akwan Div is influenced by descriptions from Ferdawsi, but have been condensed and depicted with the personalities of the miniaturists and their mental image; that a picture from the Shahnameh of Mohammad Joki has been studied as an example in the present study. Similarly, in handmade carpets, as an important source for Iranian art and culture study, the application of used motifs, symbols and colors, reflect the culture, customs and traditions of the people of every region. Rostam and Akwan Div carpet, woven in Farahan area, is among the carpets filled with high-quality motifs, and in spite of previous researches, it still has a rich content for further research. The aim of this research is a comparative reading of symbols and motifs of Rostam and Akwan Div carpet and the miniature of it according to the ideas of Kant, the German philosopher. The importance of such studies from the viewpoint of a rational philosopher like Kant, is determined when the emergence of Rostam and Akwan Div s war in these two examples can be attributed to the inner contradiction between the good and evil of Rostam, according to his ideas about proving the existence or absence of ego and practical wisdom. In order to advance this research, which is a comparative and descriptive-analytic research, the library method and the study of documents have been used. At the end, it was determined that the image of the Akwan Div is somehow the same image of evil in the unconscious mind of Rostam, where the »I« has found materially and outwardly, and Rostam, a symbol of good nature, have been fighting the evil, and eventually, leads to victory of the goodness over evil, according to the text of Ferdowsi s Shahnameh.
