بررسي تطبيقي عناصر شيعي در نگاره¬هاي معراج مربوط به آثار احمد موسي، مير حيدر، فرهاد و سلطان محمد

Comparative study of Shiite elements in the painting of Ayaz, related to the works of Ahmad Moussa, Mir Heydar, Farhad and Sultan Mohammad

واقعه تاريخي معراج حضرت پيامبر صلي الله عليه واله وسلم والاترين و رايج ترين مضمون ديني در حيطه نگارگري اسلامي است و در طول تاريخ هنر هاي اسلامي زمينه خلق آثار تصويري را نيز براي نگارگران فراهم آورده است. هدف از بررسي انجام شده مطالعه تطبيقي عناصر شيعي نگاره هاي معراج به جا مانده از دوره هاي ايلخاني(احمد موسي)، تيموري(مير حيدر)، تركمانان(فرهاد)، صفوي(سلطان محمد) است. بطور كلي دو هدف در بررسي نگاره ها دنبال شده است. بيان عناصر نمادين تصوير كه اشاره به روايات واعتقادات مذهب تشيع دارد و همچنين از چه ويژگي هايي برخوردار است. اين عناصر در اجراي تجسمي خود داراي خصوصياتي است و تفاوتها و تشابهاتي با يكديگر در نگاره هاي چهارگانه دارد. اين نگاره ها در اجراي نمادين و همچنين مضمون معراج كه برگرفته از كتب تفسير معراج مي باشد اشاره به احاديث و اعتقادات شيعي دارد كه در برخي نگاره ها به شكلي تجسمي به نمايش در آمده است.طبق بررسي هاي انجام شده مي-توان به مهمترين اين نتايج اشاره كردكه باتوجه به بهره مندي از شاخصه هاي مكاني و زماني و اعتقادي در همه ادوار تاريخي نگاره هاي معراج از عناصر شيعي خالي نبوده و بنا به توانايي و روحيات استادان هنرمند به شكل تجسمي خاصي به وجود آمده است كه اين موضوع ارتباطي به رسميت داشتن مذهب تشيع از دوره صفويه به بعد ندارد. احمد موسي اولين نگارگر معراج و تجسم بخش شمايل براق است كه ديگرنگارگران دنباله رو و ادامه دهنده روش او هستند. اين پژوهش به روش مقايسه اي اسنادي مي باشد.

The historic event of the holy prophet of the Prophet (peace be upon him) against Wahl and Wāwlam is the most prevalent and most religious theme in the field of Islamic painting. Throughout the history of Islamic art, the field has also created a visual effect for painters. The aim of the present study was to study the comparative study of Shiite elements of the ascension images depicted in the Ilkhani (Ahmed Musa), Teimuri (Mir Heydar), Turkmenan (Farhad), Safavid (Sultan Muhammad) periods. In general, two general objectives have been followed in the study of images. These elements have characteristics in their visual performance, with differences and similarities in each other in four-dimensional images. These images in the symbolic execution as well as the theme of the ascension, which is derived from the texts of the interpretation of the ascension, refers to Shi i hadiths and beliefs that are shown in some pictures in a visual form. According to the studies, the most important of these results can be noted that due to the use of spatial, temporal and beliefs in all historical periods, the images of ascension from the Shiite elements have not been empty and have been shaped by a particular visual image according to the abilities and morale of the artist s masters. This issue is not related to the recognition of the Shi a religion from the Safavid period to the next. Aḥmad Musa is the first photographer of the ascension and the embodiment of the shiny symbolic part that other translators follow and continues his method. This research is a comparative document.