شناسايي و طبقه بندي نقوش هندسي در نگاره هاي شاهنامه طهماسبي

شاهنامه طهماسبي يا شاهنامه شاه طهماسب نسخه‌اي نفيس از شاهنامه فردوسي است كه متعلق به سده دهم هجري، براي شاه طهماسب و تحت حمايت و نظارت وي به تصوير كشيده شده است. اين شاهنامه شامل 258 صفحه مجلس نگاره از افسانه‌ها، اساطير و داستان‌هاي شاهنامه است كه همراه با خوشنويسي اشعار در 1200 صفحه و توسط برجسته‌ترين نقاشان و خوشنويسان عهد صفوي و به خط نستعليق تهيه شده است. 15 نقاش در گردآوري اين نسخه همكاري داشته‌اند كه سلطان‌محمد، ميرمصور، آقاميرك، دوست‌محمد، ميرزاعلي، مظفرعلي، شيخ‌محمد، ميرسيدعلي و عبدالصمد 9 نگارگر شناخته شده در اين نسخه هستند و بقيه نقاشان ناشناس‌اند. نگاره‌هاي اين شاهنامه اكنون در موزه هاي هنرهاي معاصر تهران، متروپوليتن آمريكا، آقاخان كانادا و هنرهاي اسلامي قطر نگهداري مي‌شود. نگاره‌هاي اين نسخه خطي به دليل دارا بودن برترين ويژگي هاي زيبايي شناسي، معنايي و فني خود در ميان ساير آثار تاريخ نگارگري ايران، بي‌نظير و در اوج زيبايي و درخشندگي هستند. در اين پژوهش قصد برآن است تا با روش تاريخي، توصيفي، تحليلي از طريق مطالعات كتابخانه‌اي، با شناسايي و بررسي نقوش هندسي به‌كاررفته در نگاره‌هاي شاهنامه طهماسبي، شناخت كافي از نوع نقوش، زيرنقش‌هاي به‌كاررفته، ميزان استفاده از اين نقوش و زيرنقش‌ها و جايگاه استفاده از اين نقوش به دست يابد و درصدد است به پاسخ مسئله اصلي پژوهش كه مشخص كردن انواع نقوش هندسي پركاربرد در نگاره هاي شاهنامه طهماسبي است، برآيد. اين پژوهش شناخت مخاطب نسبت به نقوش هندسي به‌كاررفته در نگاره‌هاي شاهنامه طهماسبي بيشتر مي‌كند و به تقسيم‌بندي منظمي از اين نقوش مي‌رسد. بر طبق يافته-هاي پژوهش، نقوش به كار رفته در شاهنامه طهماسبي به‌ دو دسته اصليِ نقوش با زيرنقش‌هاي مربع و زيرنقش هاي مثلث تقسيم كرد. ديگر نقوش هندسي كه در اين شاهنامه به‌كار رفته، نقوش زنجيربافت است.