بررسي مقالات بازپس گرفته شده (RETRACED) ايران

مقدمه مقالات علمي قبل از چاپ به طور دقيق توسط داوران علمي مورد بررسي قرار مي گيرند. با وجود اين، احتمال وجود اشكالات پس از چاپ مقاله يا آنلاين شدن آن در پايگاههاي داده اي وجود خواهد داشت. برخي از اين اشكالات قابل چشم پوشي هستند. اما ممكن است اشكالاتي در مقاله وجود داشته باشد كه اعتبار آن را زير سوال ببرد و بايد باز پس گرفته (Retract) شود. متاسفانه تعداد اين مقالات رو به افزايش است و مي تواند اعتبار كشور را تحت الشعاع قرار دهد. اين مقاله به بررسي مقالات بازپس گرفته شده با وابستگي سازماني ايران مي باشد. روش بررسي پايگاه هاي داده اي پابمد و اسكوپوس با استفاده از كليد واژه هاي “retracted publication” و واژه هاي مشابه آن و “Iran” به عنوان وابستگي سازماني تا سپتامبر 2018 مورد جستجو قرار گرفت و علل بازپس گيري پس از مطالعه retraction notice مربوطه بر اساس طبقه بندي راهنماي كميته اخلاق نشر (COPE) مشخص گرديد. يافته‌ها تعداد 323 و 174 مقاله بازپس گرفته شده به ترتيب از پايگاههاي داده اي اسكوپوس و پابمد استخراج گرديد. دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه تهران به ترتيب بيشترين مقالات باز پس گرفته شده را به خود اختصاص دادند. پايگاه اطلاعاتي اسكوپوس، بيشترين ميزان مقالات retract شده در ايران را به وابستگي سازماني Islamic azad university با تعداد 77 مقاله اختصاص داده است. بيشترين ميزان مقالات حذف شده به سال هاي 2010 و 2016 مرتبط است.حوزه ي مهندسي با 14.6 درصد و پزشكي با 11.9 درصد بالاترين درصد مقالات ريتركت شده را از بين ساير موضوعات بدست اورده است و نويسنده با نام ياحقي بيشترين تعداد مقالات ريتركت شده را دارد. در پايگاه دتده اي پابمد بيشترين علت مربوط به بازپس گيري مقالات مربوط به اشكالات در بخش نويسندگان نظير عدم اطلاع تمامي آنها از نشر مقاله يا مشابه آن و نيز انتشار تكراري بود. نتيجه‌گيري با توجه به علل عمده بازپس گيري مقالات ايراني كه عدم توافق نويسندگان و انتشار تكراري مقالات مي باشند لزوم آموزش به محققين جهت جلوگيري از به وجود آمدن موارد مشابه احساس مي گردد.