اعجاز هنري قرآن كريم در روايت بصري؛ مطالعه موردي داستان حضرت لوط بر پايه مباني هنرهاي تجسمي

آدمي همواره براي بيان آرمان‌ها و ايده‌هاي ذهني خويش، زبان‌هاي مختلفي را به‌ كار گرفته است كه هنرهاي بصري، يكي از گوياترين اين زبان‌ها به‌شمار مي‌آيد. چه پيش از اختراع خط، تصوير پركاربردترين وسيله بيان مفاهيم ذهني انسان بود. در اين ميان قرآن كريم به ‌مثابه يك متن بليغ بي‌كلام سرشار از جلوه‌ها، صحنه‌ها و تصويرهاي هنري شگرف و نفيسي است كه هريك به روشني، پرده از جمال خالق همه زيبايي‌ها برمي‌دارد. اين كلام آسماني با به‌كارگيري يك رشته الفاظ و تعابير ظاهراً ساده، گاه صحنه‌هايي باشكوه و تصاويري زيبا ارائه مي‌دهد كه مي‌تواند ضمن برانگيختن احساسات و عواطف آدمي، عقل و انديشه وي را نيز به تكاپو وا دارد. اين الفاظ و تعابير چنان زنده و تأثيرگذار است كه انسان نه تنها خود را در مقام خواننده الفاظ مي‌يابد، بلكه بيننده نشانه‌هاي بصري و صحنه‌هاي ديداري زنده و سرشار از حركت و پويايي نيز هست. بي‌شك وجود نشانه‌هاي بصري و جلوه‌هاي ديداري در كلام مجيد اهميت هنر به ‌ويژه هنرهاي بصري را در انتقال ارزش‌هاي اخلاقي و مفاهيم ارزندۀ ديني خاطر نشان مي‌سازد. بدين تصور نوشتار حاضر بر آن است تا با هدف نماياندن ظرفيت بيكران كلام مجيد در ارائه روايات تاثيرگذار بصري از يك متن بي‌كلام، نشانه‌هاي بصري موجود در داستان لوطعليه‌السلام را از باب تمثيل استخراج نمايد و خوانشي بصري از اين داستان به مخاطب عرضه كند و بر اين نكته تاكيد نمايد كه در سراسر كلام مجيد و بالاخص داستان‌هاي اين كتاب آسماني، مي‌توان پاره‌اي از دستور زبان هنرهاي بصري و مصاديق ارتباط غيركلامي را در قالب رمزگان زباني مشاهده كرد. بررسي داده‌هاي قرآني حاكي از آن است كه داستان لوطعليه‌السلام از عناصر بصري گوناگوني نظير كنتراست، زاويه ديد، كادراز، تكرار تكاملي و غيره در هنرهاي تجسمي برخوردار است كه اصحاب اين هنرها مي‌توانند در قالب هنرهاي تجسمي مختلف، روايات بصري موثري از اين متن بي‌كلام خلق نمايند و در انتقال بصري فرهنگ ديني و آموزه‌هاي اخلاقي دين اسلام تاثيرگذار باشند.