بررسي سياليت معنايي واژه «صلاة» در گفتمان قرآني در چارچوب دلالت التزامي

واژه «صلاة» يكي از كليد واژگان قرآن از حيث كاربرد‌هاي متعدد معنايي است. اين واژه به دليل ارتباط معنايي با برخي واژگان مانند مسجد، دين، رحمت و مغفرت و ... گاهي در قرآن كريم به معناي همين واژگان استفاده مي‌شود. پژوهش حاضر با بررسي و تحليل مدلول‌هاي مختلف صلاة دلالت آن را بر مدلول‌هاي ياد شده در آيات قرآن كريم در چارچوب دلالت التزامي مطالعه مي‌كند. در دلالت التزامي، آن دسته از معاني يك واژه مورد بررسي قرار مي‌گيرد كه خارج از معناي وضعي آن ولي همراه و ملازم آن است. هدف مقاله حاضر اين است تا با بررسي مدلول‌هاي واژه صلاة از منظر دلالت التزامي واژگان، به اهميت ارتباط كنش مند نشانه‌هاي زباني در متن قرآني پي برده و حوزه فهم معاني واژه صلاة را گسترش دهد. اين تحقيق با روش توصيفي- تحليلي بر پايه شيوه مطالعات كتابخانه اي و اسنادي سعي دارد، مدلول‌هاي مختلف واژه صلاة در قرآن بر اساس سياليت و شناور بودن دالّ در ادبيات قرآن را در محور دلالت التزامي مورد مطالعه قرار دهد و در آخر به اين نتايج دست مي‌يابد: دلالت صلاة بر معاني مسجد، كنيسه و قرائت به دليل ارتباط معنايي؛ دلالت التزامي ساختار اسمي صلاة با اضافه شدن بر اسم‌هاي خداوند؛ دلالت‌هاي التزامي مشتقات فعلي «ص ل و/ي» بر معاني «رحمت و مغفرت».