« تكليم و تكلّم» خداوند از ديدگاه آيت الله العظمي فاضل لنكراني(ره)

در قرآن«تكليم» و«تكلّم» در باره خداوند به كار رفته است. در باره صفت ذات يا صفت فعل بودن «تكلمّ» خداوند ديدگاههايي مطرح شده است. مفسران ذيل آيات و دانشمندان و مراجع بزرگ تقليد به مناسبت در باره اين موضوع به بحث پرداخته اند. آيت اله فاضل لنكراني از مراجع عظام تقليد در درسهاي اصول فقه در اين باره سخن گفته است. در اين پژوهش كه به روش توصيفي، تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي است، به طور مستقل ديدگاه ايشان مورد توجه قرار گرفته است. در نظرمعتزله «متكلّم» بودن خداوند از صفات فعل و به معناي ايجاد كلام است. در ديدگاه اشاعره، تكلّم خداوند، نوعي كلام نفسي و از صفات ذات محسوب مي شود. در نظر برخي محققين به معناي ايجاد كلام بدون واسطه است. در ديدگاه امام خميني قرآن كلام خداوند و «وحي» است كه درك حقيقت آن متوقف برمرتبه بالايي از علم و عمل و تحمل رياضت است. آيت اله فاضل با تاييد ديدگاه امام خميني اثبات كرده اند كه صفت «متكلّم» به دليل نداشتن ثلاثي مجرد، مشتق حقيقي نيست . ايشان با استناد به آيه« و كلّم الله موسي تكليما» و روايت ابابصير از امام صادق عليه السلام نتيجه گرفته است كه صفت«متكلّم» از صفات فعل و حادث است.