تبيين و ارزيابي ديدگاه آيت‌الله العظمي فاضل لنكراني(ره) در زمينه جمع قرآن

يكي از بنيادي‌ترين مباحث مربوط به قرآن كريم، بحث از جمع قرآن است. ارتباط اين موضوع با مسأله تحريف و مسائل تاريخي صدر اسلام اهميت اين موضوع را مضاعف كرده است. آيت‌الله العظمي فاضل لنكراني همانند بسياري از علماي شيعه در اين موضوع ورود پيدا نموده و با تبييني روان، دقيق و جديد از اين موضوع، زواياي مبهم آن را مورد كاوش قرار داده است. نظر ايشان اين است كه قرآن در زمان پيغمبر اكرم(ص) به صورت كامل گرد آوري شده، سوره‌ها معين و آيات آنها در جاي مشخص خود قرار گرفته‌اند. ايشان در ابتدا سعي در نقد و ابطال روايات جمع قرآن در زمان خلفا دارند كه نگارنده مناقشاتي را به نقدهاي ايشان وارد مي‌داند، سپس در ادامه اظهار مي‌دارند كه نمي‌توان منكر ارتباط خلفا با مسأله جمع قرآن شد. ايشان اختلاف اقوال در اين موضوع را ثمرۀ خلط بين معاني واژۀ جمع مي دانند. از اين رو ايشان چهار معنا براي جمع بيان مي‌كنند كه تعارض بين اقوال را برطرف مي‌سازد. نگارنده نيز در انتها مواردي روائي و تاريخي در تأييد فرمايش ايشان ذكر مي‌كند.