فراز و فرود كمال الدين ثابت قمي در ديوانسالاري عهد سلجوقي

در دورۀ حكومت سلاطين سلجوقي عراق عجم، نقش ديوانسالارانقمي پررنگ شد. يكي از اين افراد كمال الدين ثابت قمي (فوت: 533ق) است. مسئلۀ اين نوشتار بررسي نقشوي در ديوانسالاري عهد سلجوقي است و بر آن است به اين سوال پاسخ گويد كه روابط ويبا رجال سياسي معاصرش چگونه بود و از چه الگويي در مديريت امور مالي بهره برد؟ فرضيۀ تحقيق اين است كه كمال الدين ازكارگزاران زبدۀ مالي ديوانسالاري عهد سلاجقۀ عراق است. يافته هاي تحقيق بيانگر آن است كه كمال الدين، سلسله مراتب ترقي را با انجام مشاغلي چون: دبيري جامگيات، نيابت ديوان استيفاء، رياست ديوان اشراف و رياست ديوان استيفاء طي نمود، تا اينكه نامزد وزارت گرديد. او با درايت و تيزبيني كه در تصميمات مهم سياسي و نظامي از خود نشان داد، مورد توجه سلطان مسعود سلجوقي قرار گرفت و تسلط كاملي بر ويو امور دربارشيافت. وي در ادارۀ امور ديواني افراد مجرب و متخصص را به كار گمارد و در پيشبرد اهداف خود، در تعارض با نيروهاي ديواني و فرماندهان ترك، در آخرين مرحله كه نامزد وزرات شد، بر اثر تصميمات نادرست،ناكام ماند و جان خود را از دست داد. اين پژوهش با رويكرد توصيفي و تحليلي به سبك تحقيقات تاريخي، با استفاده از منابع تاريخي فراهم آمده است