تشكيلات اسلامي و ديوان سالاري ايراني در عهد دولت صفويه(۱۱۳۵–۹۰۷/۱۷۲۲–۱۵۰۱)

تشكيلات و ديوان سالاري اسلامي و ايراني يكي از مظاهر تفكر سياسي اجتماعي مسلمانان است كه به صورت ميراثي عظيم از تجارب اداري به جا مانده است .ظهور دولت صفوي نقطه عطفي درتاريخ ديوانسالاري و اداره مركزي ايران از جهت تحول اساسي و گسترده در تشكيلات اداري است،قدرت تشكيلاتي صفوي مورد توجه محققان و خاورشناسان علاقه‌مند به صفويان قرار گرفته است؛ صفويان ضمن توسعه تشكيلات دولت هاي محلي پيش از خود ديوان سالاري اسلامي را براي ادره قلمرو وسيع خود گسترش و توسعه دادند و اخرين مرحله شكوه و تعالي تشكيلات اسلامي را رقم زذند.عصر صفوي كه آغاز تاريخ جديد ايران در تشكيل نخستين دولت ملي است با پيدايش تشكيلات اداري نويني براي اداره امور ايران بزرگ همراه شده است. ان ها در زمينه تشكيلات كشوري ولشكري مناصب وسازمان ها ي جديد با اصطلاحات خاص اداري تاسيس كردند و سازمان نظامي و انتظامي بسيار قدرتمندي را بوجود اوردند و تشكيلات مالي صفويه موفق شد تجارت گسترده داخلي و خارجي و نظام مالياتي در ايران راسامان دهد.صفويان بسياري از تغيرات و تحولات در نظام اداري خود را در رقابت با تشكيلات دولت عثماني تنظيم مي كردند .درعصر شاه عباس اول،انقلابي در ساختار تشكيلات اداري به راهنمايي شيخ بهايي به ويژه در تشكيلات ديني صورت گرفت و وزير نيرومند‌ترين شخص در دستگاه ديوانسالاري صفوي شد كه مقامي برابر صدراعظم دولت عثماني را داشت.پژوهش حاضر معرفي و تحليلي بسيار اجمالي از اساسي ترين بخش هاي تشكيلات اداري دولت صفويه است كه بر اساس كتاب تاريخ تشكيلات در اسلام(1389) تنظيم شده است .و اصالت و اهميت و جايگاه صفويه در توسعه و استمرار نظام كلاسيك تشكيلات اسلامي را نشان داده است .