رتبه بندي ريسك ترقيق در معادن زيرزميني فلزي به روش مقايسه محدوده تقريب مرزي چندشاخصه

مخلوط شدن مواد معدني استخراج شده با مواد باطله يا مواد با عيار كمتر از عيار حد را ترقيق مي گويند. ترقيق پديده اي است نامطلوب كه از يك طرف سبب كاهش عيار محصول و به دنبال آن سبب كاهش قيمت فروش و از طرف ديگر سبب صرف هزينه اضافه جهت استخراج باطله مي شود. بنابراين مطالعه و ارزيابي ميزان ريسك ترقيق داراي اهميت ويژه اي در معدن كاري و بخصوص در معدن كاري زيرزميني مي باشد. در اين مقاله به منظور ارزيابي ميزان ريسك ترقيق و رتبه بندي آن در معادن زيرزميني، از يك روش تصميم گيري جديد قدرتمند با عنوان مقايسه محدوده تقريبي مرزي چندشاخصه (MABAC)، استفاده شده است. به اين منظور، ابتدا مهم ترين پارامترهاي مؤثر بر ترقيق در 10 معدن از مجموعه معادن منگنز ونارچ، شناسايي، و سپس با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي دلفي فازي (FDAHP)، وزن دهي شده اند. در ادامه، با به كارگيري از روش MABAC، امتياز ريسك ترقيق مربوط به هر معدن تخمين، و از آنجا معادن مختلف به لحاظ امتياز ريسك ترقيق، رتبه بندي شده اند. سپس، با پياده سازي سيستم مانيتورينگ فضاي حفاري (CMS)، و اندازه گيري مقادير واقعي ترقيق، معادن مذكور به لحاظ ميزان ترقيق واقعي رتبه بندي شده اند. انطباق درست نتايج حاصل از اين دو رتبه بندي، نشان دهنده كارايي بسيار بالاي روش MABAC در رتبه-بندي مي باشد. در پايان، رتبه بندي ريسك ترقيق معادن مذكور، با استفاده از روش TOPSIS نيز، انجام شده است و عدم انطباق كامل نتايج حاصل از اين روش با مقادير واقعي، نشان دهنده ارجحيت استفاده از روش MABAC نسبت روش مذكور مي باشد.