برنامه براي توسعه اخلاق در فناوري هاي نوين ارتباطي

فرآيند پيشرفت و توسعه علمي با دو پديده مرتبط روبه‎رو است: فرهنگ و ظهور فناوري. توسعه فناوري­هاي نوين كه بخشي از فرآيند توسعه علمي و موسوم به انقلاب فناوري است، زمينه توسعه فناوري­هاي نوين ارتباطي را فراهم ساخت و توجه و شگفتي جهانيان را برانگيخت. دراين‎ميان فرهنگ در فرآيند توسعه فناوري، توجه لازم را دريافت نكرد؛ ازاين‎رو با پيشرفت فناوري­هاي نوين ارتباطي، پديده­هاي فرهنگي و اجتماعيِ گوناگوني به ظهور رسيده­است كه مي­توان به اشكال نوينِ آسيب­ها اشاره كرد. مسئوليت اجتماعيِ فناوري­هاي نوين از ديگر اموري است كه در سياستگذاري­ها و برنامه­ريزي­ها كمتر ملاك عمل بوده است. آسيب­هاي اخلاقي، مسئوليت­پذيريِ ضعيف اجتماعيِ اين قبيل فناوري­ها و تقابل اين پديده با فرهنگ و تكثر فرهنگي، سياستگذاري، تدوين قوانين، تضمين اجرا و برنامه­ريزي براي بهبود شرايط را ضروري مي­سازد. ازآنجاكه فضاي مجازي در امتداد فضاي واقعي، حوزه عمومي را تشكيل مي­دهد، بسياري از اصول و قواعد حاكم بر فضاي واقعي بايد بر اين فضا نيز حاكم باشد. «نظام مطبوعات» به­عنوان پيشينه گردآوري حقوق حرفه­اي و اصول حاكم بر رسانه­هاي نوظهور در سال ۱۳۴۲ شمسي مدون شد و به مرور راهكارهايي براي اصلاح و غلبه بر چالش­هاي فراروي اخلاقي­شدن فضاها ازجمله فضاي مجازي مطرح گرديد؛ راهكارهايي كه بعضاً فراموش شدند و به اقدام عملي منجر نشدند. ازاين‎رو اگرچه تلاش­ها و پژوهش­هايي در اين زمينه ثبت شده است، امّا بازنگري، بروزرساني، تدوين و تضمين، نياز كنوني حوزه عمومي است و اين مقاله با اجراي مصاحبه با صاحب­نظران علوم و فناوريِ ارتباطات به آن مي­پردازد. يافته­هاي حاصل از پژوهش شامل توصيه­هاي راهبردي و راهكارهاي اجرائي است.