چالش هاي اجتماعي- اخلاقي ناشي از تهديدات فضاي مجازي با تأ كيد بر پديده «انزواي مدرن » هيكيكوموري 1 در جامعه ژاپن

«هيكيكوموري» در لغت به‎معناي «بهسمت درون كشيدهشدن» است و در فرهنگ امروزينِ ژاپن پديده اجتماعي نويني است كه به شديدترين نوع انزواي اجتماعي منجر ميشود. اثرات اين پديده اجتماعي در بين افرادِ داراي اعتياد به استفاده از فضاي مجازي، به‌صورت رفتارهاي رهاكردن زندگي معمولي و عدم‎تمايل به حضور در مدرسه و محل كار ديده‌ مي‌شود. البته اين انزوا، ‌علاوه بر جنبه هاي فردي، داراي ابعاد اخلاقي و اجتماعي نيز بوده و تبعات اجتماعي آن نيز در نظر گرفته مي شود . هدف از انجام اين تحقيق، بررسي علل ايجاد اين پديده در ژاپن و بهره‌گيري از تجربه اين معضل براي مطالعه در جامعه ايران است. اين تحقيق با روش توصيفي-‎تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانهاي و اينترنتي انجام گرفته است. براساس يافتههاي پژوهش، دو مسئله مهم در ايجاد اين انزوا داراي اهميت ويژهاي هستند:1. سيستم آموزشيِ سختگيرانه ژاپن كه در اين وضعيت دانش‌آموزان بهعنوان آيندهسازان كشور، انزوا پيشه ميكنند و از ادامه تحصيل سر باز ميزنند و جز با كاربران فضاي مجازي و والدين خود از ارتباط با ساير افراد جامعه اجتناب ميكنند و ديگري الگوي تك‎فرزندي است كه باتوجه به نقش سنتي، فرزندان در هنگام ميانسالي به بعد بايد نقش حمايتي مهمي را براي والدين خود ايفا كنند و با توجه به انزواي ناشي از اعتياد به اينترنت، فرصتهاي شغلي از دست ميرود و از عهده انجام نقش خود بازميمانند. جامعه سنتي ژاپن در طول تاريخ با تأكيد بر خانواده، حمايت از والدين را مورد تأييد قرارداده است و اين حمايت و احترام در طي نسلهاي متمادي باقي مانده است. يافتههاي مشابهي از وجود اين پديده در ميان نسل جديد كشور ما نيز بهدست آمد. ازنظر نگارنده افزايش آگاهي و مسئوليتپذيريِ والدين در برابر فرزندان، ‌تقويت سواد رسانهايِ دانشآموزان (و والدين)، برنامهريزي مناسب براي پُركردن اوقات فراغت دانشآموزان و كاهش فشارهاي رواني مدارس و خانوادهها بر دانشآموزان مي‌تواند در پيشگيري و اقدام بهموقع جهت مقابله با اين معضل فرهنگي، ‌بهداشتي، اخلاقي و اجتماعي مفيد باشد