مكانيزم تبديل ناهنجاري به هنجار و بالعكس در فضاي مجازي

تحقيق حاضر مي­كوشد تا ضمن تعريف مفاهيمي همچون هنجار و ناهنجار، عوامل و زمينه‌هاي تهديد‎كننده هنجارها و تقويت­كننده ناهنجاري‌ها را در فضاي مجازي مورد بررسي و تبيين قرار دهد. به‎طورقطع همه آنچه درباره فضاي مجازي مي‌توان بيان كرد از جنس آسيب نيست و اين فضا فرصت‌هاي بي‌نظيري پيشِ روي كاربران قرار مي­دهد. اين تحقيق نيز بر آن است تا به يكي از ابعاد منفي اين موضوع بپردازد و از نگاه آسيب‌شناسي به اين سؤال پاسخ دهد كه مكانيزم تبديل ناهنجاري‌ به هنجار و بالعكس (تبديل هنجار به ناهنجاري) در فضاي مجازي چيست؟ در اين تحقيق از روش كيفي اسنادي-كتابخانه‌اي استفاده شده و با اشاره به اينكه هنجارهاي موجود در جامعه ايراني قواعد هدايت‌گري هستند كه افراد به حكم قانون، شرع و يا اخلاق خود را ملزم به رعايت آن مي‌دانند، عناويني به‎عنوان زمينه‌ها و عوامل كمرنگ‎شدن هنجارها و يا بروز و شيوع ناهنجاري‌ها تبيين شده است. اين عوامل كه برخي به‎تنهايي و برخي با تقويت عوامل ديگر، زمينه‌ساز بروز اختلال در نظام هنجاريِ مبتني‎بر اخلاق اسلامي شده­اند عبارت‎اند از: «تداخل فرهنگ‌ها در اجتماعات مجازي»، «هيجان‌خواهيِ كاربران»، «تكرار­پذيري پيام‌هاي ناهنجار»، «نمودِ مبالغه­آميز دين­گريزي»، «محملي براي بيان بي‌منطق»، «انعطاف­پذيري هويتيِ كاربران»، «ورود به حيطه‌هاي خصوصي ديگران و دريافت‌هاي جايگزين» و «دگرگوني‌هاي اقتصادي». رويكرد كلي اين تحقيق، مباحث اخلاقي است و با عنايت به اينكه دو مفهوم هنجار و ناهنجاري دو كليدواژه اساسي در مباحث اخلاقي هستند، مطالب ذيلِ اين موضوع، از اين منظر تبيين شده­اند