بررسي و تطبيق بن مايه هاي عشق و ازدواج در حمزه نامۀ فارسي و حمزة البهلوان عربي

يكي از قصّه هاي عاميانۀ مشهور فارسي حمزه نامه نام دارد. شخصيّت اوّل قصّه، عموي پيامبر(ص) و داستان، حاوي ماجراهايي است كه براي حمزه در ارتباط با كسري انوشيروان، پيش مي آيد. برخلاف اعتقاد پيشين مبني بر اصالت ايراني اين روايت، قصّه اصالت عربي دارد و در ادبيّات عرب اثري در حوزۀ« أدب الشّعبي» و « السّيرة الشعبيّة» به حساب مي آيد و شخصيّت اصلي آن پهلواني خيالي است. براساس اسناد، قصّه هاي پهلواني و حماسي ايراني كه از طريق ارتباط فرهنگي اقوام غرب آسيا به شبه جزيره راه يافته بودند، در به وجود آمدن و شكل گيري اين قصّه تاثير به سزايي داشته اند. يكي از بن مايه هاي قصّه هاي عاميانه و روايت هاي حماسي، موضوعات مرتبط با عشق و ازدواج است. اين مضامين متعدّدند و شماري از آن ها در هر دو متن عربي و فارسي به چشم مي خورد؛ از جمله پدر مكاني و مادر مكاني، برون همسري، عشق شنيداري و... . طبيعي است كه طرح اين مضامين در هر دو اثر تفاوت ها و شباهت هايي باهم دارند. براي مثال در هر دو اثر پدر مكاني پر رنگ تر است و برون همسري كاملا طبيعي به نظر مي رسد. هم چنين بروز بعضي مضمون ها، مانند پيش گامي و آزادي دختر در ازدواج و عشق بازي، ريشه در حس تفاخر نژادي دارند و ارتباطي با مادر سالاري به معناي رايج ندارند.