بررسي عملكرد خواجه نظام‌الملك بر زنان عصر سلجوقي

مسئلۀ حقوق و حضور زنان در جامعه در تمامي ادوار تاريخ ايران همواره مورد بحث بوده است. در اين ميان در تاريخ سلجوقيان زنان كمتر تحت‌تأثير سنت‌هاي قبيله‌اي و تعصبات مذهبي قرار داشتند. خواجه نظام‌الملك يكي از معروف‌ترين وزراي دربار سلجوقي كه ديدگاه‌ها و نظرات وي در دورۀ سلجوقي از اهميت وافري برخوردار است، بحث‌هاي قابل‌تأملي را در مهم‌ترين اثر سياسي خود يعني سيرالملوك دربارۀ زنان و جايگاه آنان در عرصۀ سياست و اجتماع مطرح نموده است. در سيرالملوك، خواجه نظام‌الملك بيش از هرچيزي قائل به محدود نگه‌داشتن زنان به حريم خصوصي و دور نگه‌داشتن آنها از عرصۀ عمومي، به‌ويژه سياست و امور حكمراني است. به اعتقاد وي نبايد با زنان به مشورت پرداخت؛ زيرا زنان به دليل دوربودن از عرصۀ فعاليت‌هاي اجتماعي از قوۀ تميز و عقلي كامل برخوردار نيستند. بر همين اساس نگارندگان پژوهش حاضر درصدد پاسخ به اين پرسش هستند كه با توجه به نقش خواجه نظام در حكومت سلجوقيان وي چه تأثيري بر حقوق و موقعيت اجتماعي و سياسي زنان اين عصر داشته است.