بهينه سازي شرايط هورموني جهت القاي كالوس در گياه كنجد(Sesamum indicum L.)

كنجد با نام علمي Sesamum indicum L. متعلق به خانواده ي Pedaliaceae از قديم ترين گياهان گرمسيري ونيمه گرمسيري با دانه غني از روغن و پروتئين است. اين گياه در بسياري از نواحي جهان از جمله هندوستان گسترش پيداكرده است. دانه كنجد حاوي 60-50 درصد روغن و بواسطه ي وجود آنتي اكسيدانت هاي طبيعي از قبيل سزامين، سزامولين و سزامول داراي درجه پايداري بسيار بالا است. هدف از اين مطالعه بررسي تاثير تنظيم كننده هاي رشد Kin و NAA با چهار سطح هورموني در دو رقم كنجد يكتا و كرج 1 به منظور تعيين محيط مناسب براي كالوس زايي بود. روش تحقيق: دراين پژوهش، كشت درون شيشه اي دو رقم كنجد در محيط كشت پايه ي MS با استفاده از هورمون هاي NAA و Kin بررسي شد. از قطعات هيپوكوتيل در دو حالت افقي و عمودي و كوتيلدون به عنوان جداكشت استفاده گرديد. اين مطالعه به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملا تصادفي با سه تكرار و در هر تكرار 9 جداكشت انجام شد. نتايج: بهترين محيط كشت از بين محيط كشت هاي فوق جهت كال زايي براي رقم كرج 1 از نظر اندازه و كيفيت كالوس، در مورد كال هاي محور روي لپه به حالت افقي محيط هاي حاوي 1 ميلي گرم در ليتر Kin به همراه 0/5 ميلي گرم در ليتر NAA و يا 2 ميلي گرم Kin به همراه 0/5 ميلي گرم NAA، در مورد محور روي لپه به حالت عمودي محيط هاي حاوي 3ميلي گرم درليترNAA به تنهايي و يا 1/5 ميلي گرم Kin به همراه 3ميلي گرم NAA و در مورد ريزنمونه كوتيلدن در محيط هاي حاوي 1 ميلي گرم در ليتر Kin به همراه 0/5 ميلي گرم در ليتر NAA و با 2 ميلي گرم در ليتر Kin به همراه 0/5 ميلي گرم در ليتر NAA تشخيص داده شد. بهترين محيط كشت از بين محيط كشت هاي فوق جهت كال زايي براي رقم يكتا از نظر اندازه و كيفيت، در مورد كال هاي محور روي لپه به حالت افقي محيط هاي حاوي 2 ميلي گرم NAA به تنهايي با 1/5 ميلي گرم در ليترKin به همراه 2 ميلي گرم NAA درمورد ريزنمونه محور روي لپه به حالت عمودي 2ميلي گرم در ليتر Kin به همراه 0/5 ميلي گرم NAA و يا 1/5 ميلي گرم درليترKin به همراه 2ميلي گرم NAA و در مورد ريزنمونه كوتيلدن درمحيط هاي حاوي 2 يا 3 ميلي گرم D-4،2 به تنهايي و يا 2ميلي گرم در ليتر Kin به همراه 3ميلي گرمD-4،2 تشخيص داده شد. از ميان جداكشت هاي مورد استفاده، در جداكشت محور روي لپه به حالت افقي بهترين پاسخ به القاي كالوس مشاهده گرديد.