ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﻤﺎدﻫﺎ ﺑﺮ ارﺗﻘﺎي ﻫﻮﯾﺖ در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ: ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ

ﺷﻬﺮﻫﺎي اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﻤﻮاره از دﯾﺮﺑﺎزان، داراي ﻫﻮﯾﺘﯽ ﺷﺎﺧﺺ از ﻟﺤﺎظ ﮐﺎﻟﺒﺪ، ﺳﺒﮏ ﻣﻌﻤﺎري و ﯾﺎ ﺑﺮﺧﯽ از اﺟﺰاي ﻣﺎﻧﻨﺪ، ﮔﻠﺪﺳﺘﻪ، ﻣﻨﺎره و ﯾﺎ ﮔﻨﺒﺪ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﺑﻮدﻧﺪ. ﯾﺎ ﺑﺮﺧﯽ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺷﺎﺧﺼﻬﺎي ﻫﻮﯾﺖ دار و ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ در ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎ ي ﺷﻬﺮي ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﻮد، اﯾﻦ روﻧﺪ و ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺳﻨﺘﯽ، ﺗﺎ دوره ﭘﻬﻠﻮي اول، در ﻏﺎﻟﺐ ﺷﻬﺮ ﻫﺎي اﯾﺮان ﺗﺪاوم داﺷﺖ. ﭘﺲ از ورود ﻣﺪرﻧﯿﺘﻪ ﺑﻪ اﯾﺮان و ﺗﺤﻮل ﻣﻌﻤﺎري، ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﺷﻬﺮي، اﯾﻦ ﻫﻮﯾﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﺪ، و ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻟﻤﺎن ﻫﺎي ﺷﻬﺮي داد. ﺷﻬﺮ اردﺑﯿﻞ ﺑﻪ ﭘﯿﺮو ﺳﺎﯾﺮ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ، در دوره ﭘﻬﻠﻮي دوم ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﻣﻔﻬﻮم ﺧﯿﺎﺑﺎن در ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮ، و ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺎدﯾﻦ، ﺑﺮﺧﯽ اﻟﻤﺎن ﻫﺎ و ﻧﻤﺎد ﺷﻬﺮي ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. و ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ اﯾﻦ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﺷﻬﺮي در دﻫﻪ 70 ﺷﻤﺴﯽ، ﺗﺨﺮﯾﺐ و ﺑﻪ ﺑﺎد ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮده ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪن ﻫﻮﯾﺖ ﺷﻬﺮي در ﻋﺼﺮ ﭘﺴﺖ ﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ ﺷﻬﺮ ﻫﺎي اﯾﺮاﻧﯽ، ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ و ﮐﻨﮑﺎش در ﻣﮑﺎن ﯾﺎﺑﯽ، ﺳﺒﮏ و ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻌﻤﺎري، و ﺑﺎر ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﺷﻬﺮي در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺮﺳﺪ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ، ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﻤﺎد )اﻟﻤﺎن( ﺑﺮ ارﺗﻘﺎي ﻫﻮﯾﺖ در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي اردﺑﯿﻞ را ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﺑﻪ ﯾﺎد ﻣﺎﻧﺪه ﺷﻬﺮ )ﻣﯿﺪان ﺳﺎﻋﺖ و ﻋﺎﻟﯽ ﻗﺎﭘﻮ( ﭼﻘﺪر ﺑﺎر ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ و ﻫﻮﯾﺘﯽ داﺷﺘﻨﺪ؟ دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻤﺎد ﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻣﻮﺟﻮد، در ارﺗﻘﺎي ﻫﻮﯾﺖ ﭼﻘﺪر ﺗﺎﺛﯿﺮ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ. ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻮﺿﻮع، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي و ﻣﯿﺪاﻧﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭼﻬﺎر ﺷﺎﺧﺺ، ﻫﻮﯾﺖ ﺷﻬﺮي، ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﮑﺎن، ﻣﻌﻤﺎري اﻟﻤﺎﻧﻬﺎي ﺷﻬﺮي و اﻟﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻪ ﯾﺎد ﻣﺎﻧﺪه در ﺣﻮزه ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﺷﻬﺮي اردﺑﯿﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. 15 ﺳﺌﻮال ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﭼﻬﺎر وﯾﮋﮔﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﺷﺪ. در ﺣﻮزه ﻧﻈﺮي و ذﻫﻨﯽ ﻧﻤﺎد ﻫﺎي ﺷﻬﺮي،ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﻮﯾﺖ ﺷﻬﺮي و ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﮑﺎن در ﻣﯿﺪان ﻋﺎﻟﯽ ﻗﺎﭘﻮ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ و ﺧﺎﻃﺮه ﺟﻤﻌﯽ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻫﻤﮑﺎن اﺳﺖ. و در ﺣﻮزه ﻋﯿﻨﯽ ﻧﻤﺎد ﻫﺎي ﺷﻬﺮي، ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﺷﻬﺮي، اﯾﺪه ﮔﯿﺮي از ارﺳﻦ ﺷﯿﺦ ﺻﻔﯽ و ﯾﺎ ﮐﻮه ﺳﺒﻼن در ﻃﺮاﺣﯽ، ﻣﺼﺎﻟﺢ و در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ اردﺑﯿﻞ ﺑﻮدﻧﺪ.