رابطه‌ي ذهن و زبان ابتهاج و حافظ

بسياري از اديبان و منتقدان ادبي، شعر هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سايه) را بهترين نمونه‌ي شعر حافظانه (شعر به پيروي از حافظ، و نه تقليد صرف از وي) مي‌دانند. از اين حيث، سير مرواريد غلتان شعر ابتهاج در درياي بي كران غزل حافظ با تكرار تصاوير و برداشت هاي فرماليستي آغاز مي شود و تأثير حافظ بر غزل سايه را مي توان در سطوح مختلف زبان و تصوير شعر ابتهاج مشاهده كرد. هم در محتوا و هم در ساخت. پيوند عميق تر شعر ابتهاج و حافظ را مي توان با تحولات اجتماعي سياسي دهه هاي ۴۰ و ۵۰ مرتبط دانست. جايي كه سراينده ي شبگير نيز مانند عموم شاعران هم عصر خود، از راحت كلامش مي كاهد و به مجازها و استعارات روي مي آورد و درنهايت، مانند اغلب شاعران، به سوي نماد كشيده مي-شود. سپس «سايه» جريان كلامي خود را از حافظ وام مي گيرد و در اين مسير نه تنها موفق به ارائه‌ي تصحيح ارزشمند «حافظ به سعي سايه» مي شود بلكه در برخي وجوه موفق به ارتقاء سبك شعري خاص حافظ نيز مي گردد. مقاله‌ي حاضر، به بررسي رابطه‌ي ذهن و زبان اين دو شاعر مي‌پردازد.