ارزيابي خشكسالي هواشناسي با استفاده از شاخص هاي SPI و SPEI در ايستگاههاي بروجرد و دورود

آب ﯾﮑﯽ از اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه اﺳﺖ. خشكسالي ﭘﺪﯾـﺪه اي ﻃﺒﯿﻌـﯽ و ﺗﮑﺮار ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز بحران ﻫﺎي ﺟﺪي ﺷﻮد .اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻫﺮ رژﯾﻢ آب و ﻫﻮاﯾﯽ با اﺛﺮات و ﻓﺮاواﻧﯽ متفاوت ﻣﺸﺎﻫﺪه شود. ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد خشكسالي ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، اﻣﺎ اﻓﺰاﯾﺶ و ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق نيز ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺷـﺮاﯾﻂ خشكسالي را ﺗﺸﺪﯾﺪ و ﯾﺎ ﺗﻌﺪﯾﻞ نمايد. به ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﯾﺶ ﺧﺸكسالي از ﺷـﺎﺧﺺ ﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت ﮐـﻪ ﻋﻤﻮﻣـﺎً ﻣﺒﺘﻨـﯽ ﺑـﺮ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و ﯾﺎ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﯽ شود. از ﻃـﺮف دﯾﮕـﺮ ﭘـﺎﯾﺶ خشكسالي ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را ﻧﯿﺰ ﺳﺒﺐ ﺷﻮد. در اين پژوهش، ﺑـﻪ ﭘـﺎﯾﺶ خشكسالي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﺑﺮ آن ﻃﯽ سال هاي ۲۰۱۷-۲۰۰۱ و مقايسه وضعيت خشكسالي هواشناسي بر اساس دو شاخص SPEI و SPI در دو ايستگاه هواشناسي بروجرد و دورود استان لرستان پرداخته شده است. تبخير و تعرق پتانسيل به منظور استفاده در شاخص SPEI با روش تورنت وايت محاسبه شد و سپس مقادير شاخص SPI و SPEI در مقياس هاي زماني (۳، ۶، ۹، ۱۲ ماهه) با استفاده از نرم افزار متلب تعيين شد. سپس به تحليل همبستگي مقادير محاسبه شده شاخص SPI و SPEI پرداخته شد. بر اساس نتايج به دست آمده از دو ايستگاه بيشترين همبستگي در ايستگاه دورود با ارتفاع ۲/۱۵۲۲ متر در مقياس زماني دوازده ماهه با ضريب ۹۶۹۸/۰ مي باشد. كمترين همبستگي نيز بين اين دو شاخص در ايستگاه بروجرد با ارتفاع ۱۶۲۹ متر در مقياس سه ماهه با ضريب ۴۹۲/۰ مي باشد. به نظر مي رسد كه كاهش همبستگي بين شاخص هاي SPI و SPEI ناشي از افزايش تبخير و تعرق محاسبه شده مي باشد.