تاثير نابرابري درآمد بر دسترسي به مسكن شهري و خانه هاي خالي

در بسياري از مطالعات، نابرابري درآمد يك عامل موثر در بخش مسكن عنوان شده است. هدف از اين مقاله بررسي تاثير نابرابري درآمد بر دسترسي به مسكن شهري و خانه هاي خالي در برنامه هاي چهارم و پنجم توسعه مي باشد. براي اين منظور بر اساس مباني نظري و مطالعات تجربي، و با استناد به پژوهش هاي اخير، دو مدل به منظور بررسي تاثير نابرابري در درآمد بر دسترسي به مسكن و مسكن خالي، تصريح گرديد. محدوده مورد مطالعه تمامي مناطق شهري 31 استان كشور و دوره زماني 1385-1395 مي باشد. بر اساس نتيجه برآورد، نابرابري اثر منفي و معنادار بر شاخص دسترسي به مسكن و نرخ خانه هاي خالي دارد. در حقيقت طي دوره مورد بررسي (دو برنامه توسعه چهارم و پنجم) نابرابري كاهش يافته است. عمده كاهش نابرابري به دليل افزايش قيمت نفت و افزايش درآمدهاي دولت بوده است كه باعث شد دولت طرح هدفمندي يارانه ها را در دستور كار خود قرار دهد. اعطاي يارانه ها باعث كاهش نابرابري طي اين سال ها شده است. اما از طرف ديگر، باعث افزايش تقاضا و افزايش قيمت بسياري از كالاها من جمله مسكن شد. اين موضوع باعث افزايش شاخص دسترسي به مسكن و در نتيجه بدتر شده دستيابي به مسكن و افزايش نگهداري مسكن توسط عرضه كنندگان و سوداگران بخش مسكن به اميد افزايش قيمت و در نتيجه كاهش عرضه مسكن گرديد كه اين موضوع نيزموجب افزايش نرخ خانه هاي خالي گرديد. لذا وضع سياست ها و اتخاذ برنامه هاي مقطعي دقيق متناسب با مشكلات موجود در هر دوره تحت لواي يك سياست و برنامه كلان با افق بلندمدت با هدف تأمين مسكن در شأن خانوار ايراني و رفع محروميت و ايجاد عدالت اجتماعي در بهره مندي از مسكن درخور سكونت با استفاده از تمام ابزارها، ظرفيت ها و توانمندي هاي كشور ضرورت دارد. بهره گيري از تجربيات موفق كشورها در زمين تامين مالي مسكن گروه هاي كم درآمد، افزايش سقف وام و تسهيلات مسكن، افزايش طول مدت بازپرداخت و كاهش مبلغ اقساط به منظور توانمندسازي اقشار متوسط براي خانه دار شدن، حمايت از ساخت و عرضه واحدهاي مسكوني كوچك متراژ متناسب با روند تقاضاي معاملات مسكن، تأمين زمين براي طرح هاي توسعه مسكن در طرح هاي جامع شهري در مناطق مناسب متناسب با تقاضا، افزايش نقش تسهيلگري دولت، اتخاذ رويكرد توانمندسازي در زمينه تامين مسكن گروه هاي كم درآمد و اجراي قانون ماليات بر خانه هاي خالي، از جمله پيشنهادات جهت افزايش دسترسي به مسكن و كاهش نرخ خانه هاي خالي در كشور است.