بررسي نقش ترنج در تزيينات دوره زنديه در ارگ كريم خان شيراز

Investigating the role of Toranj in decorations of Zandieh period in Karim Khan castle of Shiraz

دوران زنديه از دوران هاي طلايي در هنر و معماري بعد از اسلام در شهر شيراز است. در اين دوران بناهاي حكومتي، مذهبي و عام المنفعه زيادي ساخته شد و با انواع تزيينات آراسته شدند. از بناهاي مهم اين دوران مي توان به ارگ سلطنتي كريم خان اشاره نمود كه شامل حرمسرا و حمام است. در تزيينات بكار برده شده در اين بنا از نقوش مختلف استفاده شده است. هدف از تحقيق پيش رو بررسي و شناخت انواع نقش ترنج در اين عمارت است و سوالات مطرح شده اين هستند كه ترنج نماد چيست و انواع نقش بكار رفته در تزيينات ترنج چه هستند؟ استفاده از اين نقش در كدام بخش هاي بناست و با چه تكنيكي اجرا شده اند. روش تحقيق به صورت توصيفي- تحليلي است. يافته هاي تحقيق بيان مي دارد نقش ترنج از نقوش قديمي با سابقه تاريخي است كه نماد رشد، بالندگي و پويش است. ترنج ها در طاق ها، دوال ها، روي مقرنس ها، طاقچه ها، راه پله و ازاره ها در عمارت بكار رفته است و با تكنيك حجاري، ديوارنگاري و آهكبري كار شده كه با تزيينات اسليمي و ختايي و گل و بوته تزيين شده اند. اين نقوش گاهي با انواع نقش پرنده نيز ادغام شده است.

Zandieh era is one of the golden eras in post-Islamic art and architecture in Shiraz. During this period, many government, religious and public buildings were built and decorated with various decorations. Among the important buildings, we can mention the royal citadel of Karim Khan, which includes a harem and a bath. In this building, different designs have been used in decoration. The purpose of the present research is to study and recognize the types of role of bergamot in this mansion and the questions raised are what is bergamot symbol and what are the types of role used in bergamot decorations and the use of this role in which parts of the building. The research method is descriptive-analytical. The research findings indicate that the role of bergamot is one of the ancient motifs with a historical background that is a symbol of growth, maturity and dynamism. The tornj are used in arches, duals, on Mogharnas, niches, stairs and plinths in the mansion, and they have been worked with the technique of carving, murals and limestone, which are decorated with Islamic and Khatai ornaments, flowers and plants. These motifs are sometimes combined with a variety of bird motifs.