بررسي تحقق تجربه ي هنري و تجربه ديني در حكمت هنر معماري اسلامي

Investigating the realization of artistic experience and religious experience in the wisdom of Islamic architecture

هنر اسلامي ذاتا مقدس و الهي است و آنچه موجب امتياز آن نسبت به ساير هنرها مي شود، موضوع و محتواي آثار است كه تأثير متفاوتي مي گذارد. يك هنرمند اسلامي وظيفه دارد كه در آثار خود ستايش و صنع خداوند را متبلور كند و در واقع هنرمند اسلامي در آثار خود بايد ياد خداوند را زنده كند و از جمله اقدامات مهمي كه در هنر اسلامي بايد مورد توجه قرار گيرد شريك قرار ندادن براي خداوند در هنر اسلامي است. كميت و كيفيت تجلي هويت اسلامي از جنبه هاي مختلف و بعضا متقابل همديگر بررسي شده است. در برخي از آثار به انعكاس كامل متون اسلامي در آثار معماري و در برخي ديگر از جنبه عدم وجود هرگونه ارتباط في‌مابين متون ديني و آثار معماري پرداخته شده است. بر اساس نگرش حكمي به معماري اسلامي، آن چه ميان بيننده و صاحب اثر هنري، به عنوان واسطه قرار گرفته است، رسانه اي از مفاهيم ديني و ملكات حق تعالي مي‌باشد. معمار همچون هنرمندي است كه با بهره‌گيري از معنويات و بدست اوردن خصوصيات نيك اخلاقي، زمينه‌سازي ارتقاي بهره الهي را در وجود دنياي مادي فراهم مي‌كند. عليرغم ارزش والا و جايگاه ويژه معماري اسلامي ايران در آثار هنرمندان كشورمان و نيز توجه ويژه به آن در ساير كشورهاي دنيا، جنبه‌هاي مرتبط با طراحي و شخصيت فضاسازي آن، كه مهم‌ترين عامل درك مخاطبين از كيفيت فضايي هنر معماري است، كمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا در اين پژوهش با بهره‌گيري از روش مطالعه كتابخانه‌اي و استنباط داده‌ها به روش توصيفي-تحليل، نقاط اشتراك و تفاوت تجربه‌هاي هنري و ديني بررسي شده است. با توجه به نتايج بدست آمده مي‌توان گفت كه مناظره تجربه هنري و ديني در بخش‌هايي از حكمت هنر اسلامي رويت مي‌شود و در نتيجه تجربه ديني مي‌تواند به عنوان تجربه متعالي قلمداد كرد.